Dart — zasady gry w „rzutki”

Dart, a w zasadzie lotki, gdyż ta nazwa pochodzi od angielskiego słowa „darts” oznaczającego lotki, czy też rzutki to gra, która polega na dość prostej zasadzie. Celem jest rzucanie małymi lotkami do tarczy zawieszonej na ścianie. 

Historia tej gry sięga XIX, a nawet i XVIII wieku. Dziś jednak dart to już coś zupełnie innego. Na świecie znajdziemy wiele międzynarodowych, a także krajowych federacji zrzeszających profesjonalnych graczy. Ponadto międzynarodowe federacje zajmują się też organizacją turniejów mistrzostw świata, a także innych międzynarodowych zawodów, które są okazją do zarobienia pieniędzy oraz zbudowania pozycji w rankingu. 

Dart to jednak sport, który nie jest aż tak popularny globalnie. O sporym zainteresowaniu można mówić oczywiście w Wielkiej Brytanii, która jest pewnego rodzaju ojczyzną tego sportu, a także w Holandii, skąd pochodzi wielu świetnych zawodników, takich jak Michael van Gerwen. Dart jest też całkiem popularny w krajach skandynawskich, czy też w Stanach Zjednoczonych. W innych regionach świata jest to sport niszowy. 

Zdefiniowanie tego, jak powstał dart, jest niezwykle trudne, gdyż ta gra powstała tak właściwie z połączenia wielu różnych. Jednym z prekursorów była gra „butts”. Wtedy jako tablic korzystano bowiem ze spodów beczek do wina. 

Pierwotnie w gry podobne do darta grali znudzeni żołnierze, lecz mroźne zimy, czy też rosnąca popularność tej gry sprawiła, że zaczęto ją przenosić do środka, gdzie rozgrywki odbywały się w pubach. Wtedy stolarze zaczęli produkować pierwsze tarcze, gra zdobywała coraz większą popularność do tego stopnia, że oprócz niższych warstw zaczęła interesować się nią mniej zamożna szlachta. 

Jeden z ważniejszych momentów w historii darta, to rok 1896, gdy Brian Gamlin wprowadził współczesną numerację pól na tarczy do rzutek, z której korzysta się do dziś, mimo prób zmiany. Jej konstrukcja sprawia, że jednocześnie istnieją różne kombinacje zdobywania punktów, a przy tym niedokładni gracze są karani, gdyż wysoko punktowane pola są umieszczone obok tych, które zapewniają znacznie mniej oczek. 

Profesjonalizacja gry w darta miała miejsce znacznie później. Doszło do tego dopiero w drugiej połowie XX wieku. Wtedy założono profesjonalne organizacje, takie jak BDO, czyli British Darts Organization. Najważniejsze było założenie WDF, czyli światowej federacji darta w 1976 roku, a następnie PDC, czyli Professional Darts Corporation w 1994. PDC odpowiada dziś za największy turniej, czyli mistrzostwa świata w darcie, w których pula nagród to 2,5 miliona funtów, a zwycięzca otrzymuje aż 500 tysięcy funtów. Obecnym mistrzem świata jest Anglik, Michael Smith, któremu udało się to przy trzecim podejściu do finału. 

W Polsce z kolei działa Polska Organizacja Darta, która jest członkiem WDF od 2009 roku. Oprócz tego znajdziemy również kilka mniejszych organizacji. 

Podstawą, od której powinniśmy zaczynać swoją przygodę z dartem, czy też z grą w lotki jest sprzęt niezbędny do rozgrywki. Mowa tu o tarczy podzielonej na 20 trójkątnych części wartych od 1 do 20 punktów, z dwuczęściowym polem środkowym. Na zewnętrznej części są pola punktowane podwójnie, czyli za trafienie tam zdobywamy zawsze parzystą liczbę punktów wynoszącą od 2 do 40.

Poza tym wyróżnia się pola punktowane potrójnie. Znajdują się one mniej więcej na środku każdej z 20 części i właśnie tam gracze celują najczęściej, gdyż tutaj znajdują się aż cztery najlepiej punktowane pola, warte kolejno 60, 57, 54 oraz 51 punktów. Piąte najwięcej warte pole to tak zwany bull. Jest on wart 50 punktów. Otacza go jeszcze outer bull, czy też outer. Trafienie w to miejsce oznacza, że gracz zdobywa 25 punktów.

Z reguły najbardziej opłaca się rzucać w pole warte 20 punktów, a dokładniej w jego potrójną wartość, gdyż w ten sposób można zdobyć najwięcej punktów w jednym rzucie. Takie podejście spotkamy jednak na profesjonalnych zawodach. Gdy w darta grają osoby początkujące, to zazwyczaj najlepiej będzie celować w sektor na lewo od środka tarczy. Tam znajdziemy bowiem najmniej nisko punktowanych pól.

Tarcza do darta zawsze musi być zawieszona tak, by środek znajdował się 1,73 m nad podłogą. Linię rzutu wyznacza się z kolei w odległości 2,37 m od tablicy. W niektórych miejscach dystans jest nieco większy. W niektórych pubach znajdujących się na terenie Wielkiej Brytanii rzuty do tarczy oddajemy z odległości 2,44 m lub 2,59 m.

Cel gry w darta to jak najszybsze wyzerowanie swojego konta punktowego. Na profesjonalnych turniejach każdy darter na starcie ma 501 punktów. Grę w dart 501 można skończyć w zaledwie 9 rzutach, trafiając 7 razy potrójną 20, raz potrójną 18 i raz podwójną 12. Jest to najczęściej spotykany zestaw. Ciekawy sposób to rzucenie też 3xT20, 3xT19, a następnie w ostatniej serii trafienie trzy razy w bull's eye, czyli sam środek warty dokładnie 50 punktów. 

Co ważne, każdy leg, czyli pojedynczą rozgrywkę pomiędzy dwoma zawodnikami należy zakończyć trafieniem w pole podwójne. Dlatego, gdy przed ostatnim rzutem zostanie nam na przykład 8 punktów, to należy trafić w podwójną czwórkę. Rzucenie w sam środek tarczy, to również tzw. double out, czyli sposób na zakończenie lega przez rzut w pole o podwójnej wartości. Bull's eye to bowiem dwukrotność tak zwanego outer bulla. 

W największych zawodach rozgrywka do tego odbywa się w systemie tenisowym, czyli podzielona jest na trzy sety lub czasem nawet na 13, gdy gra się w systemie Best of 13, czyli do siedmiu wygranych setów tak jak w finale mistrzostw świata. Sety najczęściej podzielone są na trzy legi. Na zawodach takich jak World Grand Prix, czy też PDC World Championship, by zdobyć seta, trzeba być lepszym w trzech z pięciu legów. W trakcie samego lega, każdy gracz oddaje trzy rzuty, a następnie wymienia się przed tablicą z przeciwnikiem. 

Zasady darta są znacznie bardziej rozbudowane i różnią się w zależności od odmiany gry. Początkujący często grają od 301 punktów zamiast 501, gdyż w ten sposób rozgrywka trwa znacznie krócej. Grać w rzutki można również na inne sposoby. Ciekawy jest na przykład cricket. Polega on na tym, że gra toczy się tylko na polach od 15 do 20 oraz na samym środku, gdzie znajduje się bull. Każde pole trzeba trafić trzykrotnie. 

Jak widać, dart to gra, która może być naprawdę ciekawa zarówno jako rozrywka barowa, jak i profesjonalny sport, w którym są obecne naprawdę spore pieniądze. Dlatego szukając ciekawej rozrywki, można zdecydować się na zakup tablicy do gry w darty i rywalizować ze swoimi znajomymi w trakcie wspólnych spotkań. 

Oprócz tego każdy gracz dysponuje lotkami, których konstrukcja jest niesamowicie ważna i liczy się to, jaka jest masa lotki, a także kształt poszczególnych elementów. 

Lotki do darta składają się zazwyczaj z siedmiu części. Najbardziej wysunięty jest grot. Do tarcz z tworzywa korzysta się z metalowych, z kolei przy częściej spotykanych u amatorów tarczach elektronicznych używane są miękkie groty plastikowe. Za grotem znajdziemy beczkę. Obciąża ona nieco lotkę, a także jest miejscem jej chwytu. Najlepsze wykonuje się z wolframu, gdyż ma on dużą gęstość. 

Beczka połączona jest z resztą lotki poprzez O-ring, czyli gumowy okrąg. Blokuje on samoczynny ruch pomiędzy beczką, a shaftem, czyli łącznikiem przodu rzutki z piórkiem. Shaft jest bowiem czterostronnie nacięty na końcu i tam właśnie wciska się piórko, które ma na celu zapobiegać niekontrolowanej rotacji lotki. Na końcu każdego piórka znajdziemy jeszcze nasadkę, która utrzymuje jego odpowiedni kształt.