Jaką szablę do szermierki kupić? Miecz, szpada czy floret?

Większość osób myśląc o szabli ma przed oczami zakrzywiony miecz. Rzeczywiście, taki obraz szabli jako broni białej nie jest fałszywy, lecz w szermierce szable wyglądają zupełnie inaczej. Główna różnica pomiędzy szablą używaną w przeszłości w walkach a tą przeznaczoną do szermierki to rodzaje wyprowadzanych uderzeń. Standardowa szabla wykorzystywana na przykład przez koczownicze ludy z Azji była bronią sieczną. W szermierce szabla to jednak broń sieczno-kolna. Oznacza to, że korzystając z szabli zarówno pchnięcia, jak i cięcia są dozwolone.  

Szabla do szermierki składa się z klingi, która jest nieco zakrzywiona i zakończona tępą puntą. W ten sposób broń jest naturalnie bezpieczna dla obu zawodników. Sama klinga jest wykonana ze stali maraging, która jest bardzo wytrzymała i dzięki temu ostrze nie powinno nigdy pękać. Znacznie zmniejszyło to ryzyko związane z uprawianiem szermierki. 

Przez klingę przebiega ponadto przewód elektryczny połączony z puntą. Mierzy on nacisk uderzenia, by ocenić, czy zostało ono zadane prawidłowo i czy można przyznać punkt za trafienie. Przewód wychodzi w okolicach rękojeści i tam łączy się go z przewodem znajdującym się w stroju zawodnika. 

Szabla ma maksymalną długość wynoszącą 105 centymetrów. Rękojeść wraz z koszem jest z kolei długa na około 17 cm. Szabla wyposażona jest w prostą rękojeść, a jej maksymalna waga to 500 g. Jest to jedna z różnic względem innych rodzajów broni, które mogą mieć uchwyt prosty lub uchwyt anatomiczny i zdecydowanie bardziej popularny jest ten drugi, nazywany często belgijskim. Klinga ma przekrój płaskiego prostokąta i jest prosta lub lekko zakrzywiona, maksymalnie na 4 cm. Dla porównania klinga ma przekrój kwadratowy we florecie i trójkątny w szpadzie. 

Szabla to nie broń typowo szermiercza. Jej historia jako broni białej sięga jednak aż V wieku naszej ery. Wtedy rozpoczęto jej produkcję w Azji Centralnej. Z szabli korzystały ludy koczownicze prowadzące tryb życia mocno związany z jazdą konną. Największą popularność na świecie szable zyskały jednak prawie 1000 lat później, gdy do Europy trafiły wraz z Turkami. 

Wtedy szable przyjęto w świecie arabskim, a zaczęto z nich korzystać również w Europie Środkowo-Wschodniej, a w szczególności w Polsce oraz na Węgrzech, co widać również po wynikach w konkurencji szabli w szermierce. Tam Polacy, a także Węgrzy mają na koncie naprawdę sporo sukcesów. 

Z czasem szabla, stała się bronią bardzo powszechną w Polsce i zaczęto korzystać z niej jako broni przybocznej, a także służącej do pojedynków pieszych. W trakcie walk szablą wykształciły się tak naprawdę dzisiejsze zasady konkurencji wykorzystującej tę broń. Cięcia są więc wykonywane tylko powyżej pasa, a z pchnięć korzysta się bardzo rzadko. 

W sportowej szermierce wykorzystuje się jednak nie tylko szable, ale też dwie inne bronie. Mowa tu o szpadzie oraz florecie. Z myślą o fechtunku powstał floret, który nie był zbyt użyteczny w standardowych pojedynkach, lecz dobrze sprawdzał się właśnie podczas trenowania szermierki na salach. Powodowało to jednak sytuacje, w których doświadczeni szermierze umierali w pojedynkach, gdyż te odbywały się z użyciem szpad.

Floret charakteryzuje się sporą długością, gdyż z reguły wraz z rękojeścią ma on 110 cm. Maksymalna masa jest jednak taka sama jak w wypadku nieco krótszej szabli i wynosi ona dokładnie 500 g.

Szpada to broń pojedynkowa, która pojawiła się w XVII wieku we Włoszech. Zastąpiła ona mniej poręczne i szybko stała się bronią noszoną przy boku, przez co dorobiła się miana „miecza spacerowego”. Na początku szpadą walczono jednak głównie w pojedynkach pomiędzy szlachcicami. Przekształciła się w broń sportową dopiero w XIX wieku wraz z rozwojem szermierki jako dyscypliny sportowej.

Zasady walki szablą różnią się od innych rodzajów broni. Przede wszystkim w szabli i florecie, czyli dwóch z trzech konkurencji obowiązuje tak zwana konwencja. Są to zasady umowne ustalające pierwszeństwo ataku. Wedle ich linia ma pierwszeństwo przed natarciem, a natarcie przed przeciwnatarciem. Ponadto w szabli i florecie obowiązuje zasada mówiąca o tym, że pierwszeństwo traci się, gdy przeciwnik wykona obronę zasłoną i odpowie na nasz atak. 

Kolejna spora różnica to pola trafień w szermierce z użyciem szabli. Nie można bowiem uderzać w całe ciało jak w walce szpadą lub tylko w tułów, tak jak ma to miejsce przy pojedynkach z floretem, a od pasa w górę. Zakazane jest więc wykonywanie ataków w nogi, dłonie, czy nawet w dolną część bluzy w okolicach nóg. Każde regulaminowe trafienie jest sygnalizowane przez specjalne kamizelki elektroniczne obejmujące obszar właśnie od pasa w górę. 

Przez to, że ważnym polem trafienia jest tylko górna połowa ciała, postawa szermierza w walce szablą różni się, tak samo, jak zadawane uderzenia. Bardzo rzadko korzysta się bowiem z pchnięć, a raczej wykorzystuje się sieczny charakter szabli, co jest po prostu skuteczniejsze. 

Takie zasady walki szablą wykształciły się już dawno temu, gdy stała się ona ulubioną bronią polskiej oraz węgierskiej szlachty i służyła ona podczas pojedynkowania. Dlatego właśnie podczas igrzysk olimpijskich nasz kraj oraz Węgry to jedne z najbardziej utytułowanych państw. 

Pozostałe reguły walki szablą są standardowe i nie różnią się od innych konkurencji w szermierce. Pojedynki odbywają się więc na planszy, której długość to 14 metrów, a szerokość wynosi około 1,5 do 2 metrów. Przed każdą walką i po niej zawodnicy muszą wykonać specjalny ukłon szermierski, najczęściej ukłon pochodzący z tak zwanej szkoły francuskiej. Do tego konieczne jest podanie nieuzbrojonej ręki po pojedynku w ramach podziękowania swojemu przeciwnikowi. 

W fazach eliminacyjnych walka trwa przez 3 minuty lub do zaliczenia pięciu trafień jednemu z zawodników. W późniejszych fazach maksymalny czas to 3 x 3 minuty i wtedy walczy się już do 15 trafień. Pomiędzy każdą z 3-minutowych rund zawodnicy mogą liczyć też na minutową przerwę. Do tego przez czas walki rozumie się jedynie czas spędzony przez zawodników na pojedynkowaniu się, czyli zegar rusza wraz z komendą „naprzód”, a zatrzymanie następuje po tym, jak sędzia wypowie komendę „stój”. 

Wybór odpowiedniej szabli to jedna z najważniejszych rzeczy w fechtunku. W końcu broń to nasz najlepszy przyjaciel, którym zaliczamy trafienia i tym samym możemy wygrywać pojedynki. Oczywiście nawet najlepsza broń szermiercza nic nam nie da, jeśli nie mamy odpowiednich umiejętności, lecz lepsza szabla może przyczynić się do naszego rozwoju jako zawodnika.  

Przede wszystkim jakakolwiek broń biała stanowi przedłużenie naszej dłoni, więc musi być wygodna, a jej utrzymanie powinno być proste. Dlatego konieczny będzie wybór takiej broni, która zapewni pewny chwyt, a do tego odpowiednie wyważenie oraz masę. Dzięki temu będziemy mogli sprawnie operować taką szablą i trafiać swojego przeciwnika.

Szabla powinna też dobrze współgrać z naszą osłoną dłoni, czyli rękawicą, którą zakładamy na dłoń uzbrojoną. Dlatego przed wyborem warto zawsze wypróbować samodzielnie to, jak szabla leży nam w dłoni i też, czy jest ona wygodna. W końcu szabla to dość trudna w operowaniu broń do szermierki, która wymaga bardzo dokładnego prowadzenia i świetnej koordynacji.

To, w jakiej broni sportowej się wyspecjalizujemy, to często naprawdę trudna decyzja. Każdy szermierz powinien jednak zdecydować się w końcu na jedną z nich, gdyż w ten sposób ma większe szanse na osiągnięcie sukcesu. W końcu trudno będzie stać się mistrzem w każdej z trzech konkurencji szermierskich.

Polska posiada bogatą tradycję walki szablą, gdyż z 22 medali zdobytych w naszej historii podczas Igrzysk Olimpijskich właśnie w szermierce, aż 8 to sukces szermierzy walczących w szabli. W naszym kraju można znaleźć więc specjalistów od walki tym rodzajem broni białej.

Równie dobrze znajdziemy jednak też dobrych trenerów od szpady i floretu. Wszystko jest kwestią osobistych preferencji, ale też i predyspozycji, gdyż różne style walki w zależności od broni sprawiają, że do każdej z szermierczych konkurencji trzeba mieć odpowiednie predyspozycje.

Z reguły najbardziej techniczne i widowiskowe są walki we florecie. Startowanie w tej konkurencji wymaga wielkiej finezji, świetnej koordynacji oraz precyzji, gdyż pole, w którym trafienia się punktowane jest dość małe.

Floret Leon Paul Apex

Osoby, które poszukują profesjonalnego floretu do walki na zawodach i treningach mogą postawić na model Leon Paul Apex. Jest to profesjonalny floret elektryczny, który posiada anatomiczny uchwyt w stylu belgijskim, a także gniazdo elektryczne do podłączenia przewodu. W ten sposób spełnia on wymagania stawiane przed FIE. Ponadto jest lekki, dzięki czemu można wygodnie nim operować.

Dzięki temu stawiając na floret Leon Paul Apex można liczyć na to, że będzie on poręczny, wygodny w użyciu, a także bezpieczny z racji na wykonanie go ze stali maraging, która znacząco zmniejsza ryzyko złamania klingi, co jest najbardziej niebezpiecznym zjawiskiem w szermierce.

Szabli do szermierki jest całkiem sporo i wybór ich potrafi przysporzyć sporo kłopotów. Ważne, by posiadać do nich wszystkie potrzebne akcesoria w tym przewód osobisty. Przykładem takiego, który jest przeznaczony do szabli, jest przewód Leon Paul, który został wyposażony we wtyczkę z 2 kołkami. Dzięki temu można szybko połączyć szablę ze źródłem zasilania i nie martwić się o to, że w razie uszkodzenia naprawa będzie trudna.

Sama szabla oczywiście musi być też elektryczna, wykonana ze stali maraging i dostosowana do wymogów FIE. W znalezieniu takiej może pomóc praktycznie każdy klub szermierczy przygotowujący adeptów fechtunku do startowania w zawodach różnej rangi.