Rodzaje nart. Czym się różnią zjazdowe od pozostałych kategorii?

Nie ma jednego podstawowego podziału na rodzaje nart. Odmienne typy sprzętu służącego do ślizgania się po powierzchni śniegu charakteryzuje się na podstawie kilku kryteriów. Co zatem może odróżniać narty z różnych grup i kategorii?

- Przeznaczenie — oprócz klasycznych zjazdówek do szusowania po przygotowanych trasach można spotkać także biegowe oraz łączące zalety obu grup narty tourowe (wygodne do turystyki narciarskiej łączącej zjazdy z podchodzeniem).
- Technika wykonania — dziś w sprzedaży dostępne są głównie narty taliowane (carvingowe), odróżniające się od klasycznych wyraźnym bocznym wcięciem, ułatwiającym dynamiczne skręty. Polski narciarz nie powinien trafić w sklepie na inny sprzęt.
- Konstrukcja — w obrębie poszczególnych kategorii wyróżnia się specjalistyczne podtypy, służące do konkretnych zadań. Sprzęt do szybkiej jazdy (na przykład narty z grupy race) będzie skonstruowany zupełnie inaczej niż rekreacyjny i bardziej uniwersalny (chociażby narty allround).
- Specjalizacja — kolejne podtypy zależą od bardzo konkretnego przeznaczenia, czego najlepszym przykładem są narty slalomowe i gigantowe. W wielu przypadkach mowa tu o bardzo konkretnych różnicach w budowie nart.
- Grupa docelowa — pod tym kątem dzieli się je na sklepowe oraz zawodnicze (nazywane też wyczynowymi oraz komórkowymi). Wpisać należy tu także modele dla kobiet (lady), których kupno wymaga szczególnej uwagi. Narty damskie powinny różnić się wagą oraz położeniem środka ciężkości, z reguły są bardziej elastyczne i miękkie od nart męskich.

Najpowszechniejszy wybór, ponieważ idealnie nadają się do rekreacyjnej jazdy na nartach po dobrze przygotowanych stokach. Bardziej doświadczony narciarz może wybrać promień skrętu (od 11 do 17 metrów), ale początkujący nie musi się przejmować takimi parametrami.

Uniwersalny charakter nart z grupy allround sprawia, że wystarczy po prostu zwrócić uwagę na dobranie jak najwygodniejszego modelu. Liczy się to, żeby czerpać przyjemność z jazdy i doskonalić swoje umiejętności. Lepsze zjazdówki na luźny wyjazd na stok nie istnieją.

Wraz z rosnącą popularnością narciarstwa skitouringowego rośnie również zapotrzebowanie na narty allmountain. Ich przeznaczeniem są nie tylko przygotowane trasy, ale również teren poza stokiem narciarskim. W Polsce oba te typy mogą być znacznie lepszym wyborem niż klasyczny sprzęt do biegania, który ze względu na coraz niższe opady śniegu będzie ciężej wyciągnąć z szafy.

Czym się różnią od zjazdowych? Są znacznie szersze, a dodatkowo mają dużym promień skrętu. Ekstremalne pod tym kątem narty freeride (często uznawane też za oddzielny typ) posiadają też wyraźnie podniesione dzioby, dzięki czemu idealnie sprawdzają się w puchu i głębokim śniegu.

Po sukcesach odnoszonych przez Justynę Kowalczyk w biegach narciarskich wielu Polaków zaczęło interesować się narciarstwem poza stokami. Długie trasy są jednak w naszym kraju znacznie rzadsze, zatem przeznaczony na nie sprzęt również nie cieszą się dużą popularnością. Najmniej uniwersalnym wyborem byłyby pod tym kątem narty sportowe, które nadają się do jazdy tylko po przygotowanych trasach.

Stąd narciarze mieszkający na terenach pokrywanych śniegiem częściej niż na kilka-kilkanaście dni w roku chętnie wybierają przełajówki (narty back-country) o metalowych krawędziach. Są wytrzymałe i zapewniają komfort jazdy w cięższych warunkach. Poza trasami górskimi mogą sprawdzić się również śladowe. Bardziej techniczni narciarze docenią też telemarkowe. W ich przypadku trzeba jednak uważać na sztuczki marketingowe, ponieważ mogą różnić się wyłącznie designem.

Sprzęt z tej grupy przeznaczony jest dla bardziej doświadczonych narciarzy, którzy lubią szybką jazdę. Powinny zapewniać komfort i trzymanie krawędzi niezależnie od oblodzenia stoku. Biorąc pod uwagę promień skrętu, dzielą się na zwrotne narty slalomowe (mały promień około 11-12 metrów) oraz stabilne narty gigantowe (z promieniem od 15 do nawet 23 metrów).

Przygotowując się do zawodów, nawet amatorskich, trzeba zwracać uwagę przede wszystkim na narty race FIS, posiadające homologację Międzynarodowej Federacji Narciarskiej. Takie gigantówki czy slalomki to typowe narty zawodnicze, z których dobry użytek zrobią tylko zaawansowani narciarze.

Początkujący nie powinni zwracać raczej uwagi na inną kategorię niż allround. Dobrym pomysłem jest skupienie się na sprzęcie reklamowanym przez producentów jako narty typu easy. Takie modele są zazwyczaj krótsze niż standardowe, przez co ciągnie się za nimi opinia nart wyłącznie dla kobiet i dla dzieci. Nie należy się jednak tym przejmować, ponieważ lepiej wybrać sprzęt przeznaczony dla nowicjuszy, niż narażać się na kontuzję przez dobranie zbyt długich i trudnych w prowadzeniu.

Inną opcją dla początkujących jest typ allmountain, szczególnie jeśli tłumy na stoku wydają się komuś przerażające, a nie szuka jednocześnie typowych nart śladowych lub przełajowych. Fakt, że ze względu na szerokość są znacznie wolniejsze od sprzętu z innych kategorii, również może działać na nowicjusza krzepiąco. Ogólnie rzecz biorąc, znacznie lepiej skupić się jednak na prawidłowym dobraniu podstawowych parametrów uniwersalnego sprzętu, niż roztrząsać różne typy oraz możliwe przeznaczenie.

Głównym parametrem branym pod uwagę przy wybieraniu nart, nie licząc oczywiście wygody, jest ich długość. Dopasować trzeba ją przede wszystkim do swojego wzrostu. Początkujący i średnio-zaawansowani narciarze korzystają w tym celu z prostych zasad, pozwalających dobrać długość nart „na oko”, po postawieniu ich przed sobą. Reguły są dostosowane do typu nart, a co za tym idzie, także przeznaczenia.

Jak wybrać narty, polegając głównie na wysokości narciarza?

- Narty allround — wysokość ciała minus 5-10 cm.
- Narty slalomowe — wysokość ciała minus 10-15 cm.
- Narty gigantowe — wysokość ciała plus/minus 5 cm.
- Narty allmountain — wysokość ciała plus/minus 5 cm.
- Narty freeride — wysokość ciała plus 5-15 cm.
- Narty freestyle — wysokość ciała plus/minus 5-10 cm.
- Narty do biegu techniką klasyczną — wysokość ciała plus 25-30 cm.
- Narty do biegu techniką łyżwową — wysokość ciała plus 15-20 cm.

Oczywiście są to kryteria bardzo ogólne i służą jako podstawowy drogowskaz. W doborze nart istotne jest jednak przystosowanie ich także do ciężaru narciarza. Krótkie narty będą lepsze dla osób szczuplejszych, dłuższe powinno się wybierać przy większej wadze. Musisz dopasować to także do twojego stylu, ponieważ od długości nart zależy promień skrętu. Mniejszy promień wiąże się z perspektywą krótkich skrętów i dynamicznego zjazdu. Z kolei długie narty są niezwykle sterowne i stabilne, jednocześnie tracąc przy tym na zwrotności.