Ściganie się na łyżwach to jedna z ważniejszych zimowych dyscyplin. Zastanawiałeś się kiedyś, jak to się zaczęło? Poznaj historię łyżwiarstwa szybkieg
Na fali sukcesów naszych panczenistów, coraz więcej osób w Polsce zaczyna interesować się łyżwiarstwem szybkim. Ten emocjonujący i angażujący sport przeszedł długą drogę, aby prezentować się w takiej formie, w jakiej go aktualnie oglądamy. Warto zapoznać się z jego historią, żeby być świadomym, jaki ciąg wydarzeń doprowadził go do obecnego momentu. Poniżej możecie zapoznać się z kompleksową historią łyżwiarstwa szybkiego – od powstania łyżew, aż po włączenie do programu igrzysk olimpijskich. Zapraszamy do lektury!
Łyżwiarstwo szybkie to dyscyplina, która posiada bardzo bogatą historię, którą warto prześledzić w całości. Aby to zrobić, należy cofnąć się do samych początków, kiedy ludzie średniowiecznej Europy zaczynali jeździć na łyżwach. Jak do tego doszło? Zapraszamy na fascynującą opowieść!
Opowiadając historię łyżwiarstwa jako dyscypliny, nie sposób pominąć samego momentu pojawienia się łyżew. Żeby to zrobić, trzeba cofnąć się aż o tysiąc lat, kiedy to ludzie w Skandynawii oraz Holandii przyczepiali kości do butów, wykorzystując je do pokonywania zamarzniętych rzek i jezior. Warto jednak dodać, że prymitywne łyżwy nie były wykorzystywane jedynie jako środek transportu. Właściwie od samego początku ludzie traktowali jazdę na nich jako sposób na radosne spędzanie czasu.
W kolejnych stuleciach moda na jeżdżenie na łyżwach rozlała się również na inne kraje. W 1592 roku w Szkocji powstała pierwsza na świecie łyżwa z żelaznym ostrzem, co doprowadziło do popularyzacji tej aktywności fizycznej. W 1642 w Edynburgu powstał pierwszy na świecie klub łyżwiarski, a w 1763 roku zorganizowano pierwszy wyścig łyżwiarstwa szybkiego. Odbył się on w Anglii pomiędzy miejscowościami Wisbech oraz Whittlesey. Jego zwycięzcą został John Lamb.
Kolejnym krokiem milowym w rozwoju dyscypliny był rok 1805, kiedy to w holenderskim Heerenveen odbyły się pierwsze zawody dla kobiet. Ich zwyciężczynią została Trijntje Pieters Westra. XIX wiek to czas dynamicznego rozwoju łyżwiarstwa szybkiego. Popularność zaczęło zdobywać ono również za oceanem, w Ameryce Północnej. Coraz większa liczba zawodów zaowocowała zorganizowaniem pierwszych mistrzostw świata. Odbyły się one w 1889 roku w Holandii. Trzy lata później powstała ISU, czyli Międzynarodowa Unia Łyżwiarska.
Jeszcze przed powstaniem Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej rozpoczęto organizację wielu zawodów łyżwiarskich. Turnieje organizowane od 1863 roku w Norwegii przyciągały tłumy. W 1884 roku norweski zawodnik Axel Paulsen wywalczył tytuł amatorskiego mistrza świata w łyżwiarstwie szybkim. Jak już wspomnieliśmy, 5 lat później w Amsterdamie zostały zorganizowane pierwsze oficjalne mistrzostwa świata. Uczestniczyli w nich oczywiście gospodarze, ale także reprezentanci Stanów Zjednoczonych, Rosji, oraz Wielkiej Brytanii.
Założona 1892 Międzynardowa Unia Łyżwiarska była pierwszą federacją sportów zimowych na świecie. 10 lat wcześniej powstała jednak holenderska federacja, która organizowała imprezy rangi mistrzowskiej. Na początku odbywały się one na torze lodowym liczącym 1400 metrów. Dopiero 1892 roku ISU wystandaryzowała tor o długość 400 metrów, na którym zawodnicy ścigają się do dzisiaj. W tym samym czasie wprowadzono wyścigi na dystansach na 500 m, 1500 m, 5000 m oraz 10000 metrów.
Ciekawym epizodem w historii łyżwiarstwa były zawody Elfstedentocht, zwane również Wyścigiem Jedenastu Miast. Były to wyścigi organizowane w holenderskiej Fryzji na liczącej prawie 200 km trasie, poprowadzonej po zamarzniętych rzekach, kanałach oraz jeziorach. Łączyła ona ze sobą 11 fryzyjskich miast. Ze względu na łagodne zimy w Holandii, zawody odbywały się w cyklu nieregularnym – w latach, kiedy pozwalały na to warunki pogodowe.
Pierwsza tego typu impreza odbyła się w 1909 roku, jednak ze względu na niesprzyjające warunki, zorganizowano jedynie 15 edycji w ciągu 100 lat. Pomimo trudności z organizowaniem zawodów, formuła ta przyjęła się na tyle, że imprezy nawiązujące do jej tradycji zaczęły być organizowane w innych krajach, m.in. w Austrii, Kanadzie czy Finlandii. Problem niesprzyjających warunków pogodowych został rozwiązany w 1962 roku, kiedy to opracowano technologię tworzenia sztucznych lodowisk.
W 1914 roku zdecydowano, że łyżwiarstwo szybkie zostanie włączone do programu Igrzysk Olimpijskich w 1916 roku. Wspomniane igrzyska nie odbyły się jednak ze względu na wybuch I wojny światowej. Na swój debiut łyżwiarstwo szybkie czekało więc kolejne 8 lat i zadebiutowało na Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Chamonix w 1924 roku. Pierwszy złoty medal, który otworzył klasyfikację medalową, zdobył Amerykanin Charles Jewtraw, jednak ze względu na problemy z precyzyjnym liczeniem czasu, Norwegowie uważali, że szybszy był ich rodak, Oskar Olsen. Liczenie czasu wzbudzało wiele kontrowersji, aż do wprowadzenia zegarów elektronicznych w latach 60.
W całej historii igrzysk zmieniały się konkurencje, w których rywalizowali łyżwiarze. Większość krajów europejskich specjalizowała się w wyścigach na długim torze, jednak w 1992 roku do repertuaru zostały także włączone wyścigi na krótkim torze, czyli tzw. short track i od tego czasu znajdują się one w programie olimpijskim. W międzyczasie dołożono również wyścig drużynowy.
Podobnie jak każda dyscyplina sportu, również i łyżwiarstwo szybkie przeszło przez lata metamorfozę pod kątem technicznym. W 1956 roku po raz ostatni olimpijska rywalizacja odbyła się na naturalnym zbiorniku. Począwszy od Igrzysk w 1960 roku, zawody odbywały się już na sztucznym lodzie. W tym samym roku na igrzyskach olimpijskich zaczęły również startować kobiety. Dwa złote medale zdobyła wtedy Rosjanka, Lidia Skoblikowa.
Przez lata nastąpił także rozwój kombinezonów do uprawiania łyżwiarstwa szybkiego. Opracowano aerodynamiczne stroje, które znacznie polepszyły rezultaty osiągane przez łyżwiarzy szybkich poprzez zmniejszenie oporów powietrza. Jako ciekawostkę można podać, że od 1971 do 2009 roku średnia prędkość uzyskiwana przez łyżwiarzy w wyścigu na 1500 metrów wzrosła z 46 km/h do 52 do km/h.
Czy historia łyżwiarstwa zainspirowała Cię do dalszego zgłębiania tej dyscypliny? Jeżeli chciałbyś zacząć ją trenować, sprawdź ofertę sieci sklepów Decathlon. Znajdziesz w niej wyposażenie potrzebne do uprawiania tego emocjonującego sportu!
