Rola żelaza i ryzyko anemii

Żelazo jest niezbędnym mikroelementem dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Wspiera szereg procesów zachodzących w naszym ciele. Jaka dokładnie jest jego rola organizmie?

– Transport tlenu we krwi – jako składnik hemoglobiny, żelazo pośrednio uczestniczy w procesie transportowania tlenu we krwi do komórek ciała,
– Uczestniczy w tworzeniu czerwonych ciałek krwi w szpiku kostnym,
– Jest składnikiem mioglobiny – ta z kolei stanowi swoisty magazyn w celu magazynowania tlenu w mięśniach,
– Uczestniczy w metabolizmie cholesterolu,
- Bierze udział w procesach odpornościowych organizmu,
– Jest elementem wielu enzymów – są to związki, które biorą udział w różnych procesach metabolicznych organizmu.

Na początek najważniejszy fakt – wyróżniamy dwa rodzaje żelaza czyli żelazo hemowe oraz żelazo niehemowe. Żelazo hemowe to takie, które pochodzi z produktów odzwierzęcych, w przeciwieństwie do żelaza niehemowego, które znajdziemy w składnikach roślinnych. Lepiej przyswajalne jest jednak żelazo hemowe, dlatego osobom spożywającym mięso, łatwiej jest zadbać o przyswajalność tego pierwiastka w diecie. Pomimo tego, że żelazo znajduje się w większej ilości produktów roślinnych to jednak jest gorzej przyswajalne. 

Dlaczego? Chodzi o stopień utlenienia żelaza – z tego powodu przyswajanie żelaza z produktów mięsnych będzie znacznie ułatwione względem przyswajania go z produktów roślinnych. Z tego względu ryzyko ewentualnego niedoboru może częściej dotykać osoby niespożywające mięsa. Nie oznacza to jednak, że osoby będące na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej na pewno nabawią się anemii – należy rozsądnie planować swoją dietę i wiedzieć o kilku ważnych punktach, które znajdziecie poniżej.

Na niedobór żelaza może być narażony każdy, kto stosuje dietę niedoborową. Należy podkreślić, że często mamy do czynienia ze spożywaniem dużej ilości kalorii w diecie, przy jednocześnie zbyt małym spożyciu witamin i minerałów. Mowa o diecie bogatej w produkty przetworzone, które poza dużą ilością kalorii, nie posiadają prawie żadnych właściwości odżywczych.

Poza omawianą sytuacją, do grup ryzyka należą:

– kobiety, które obficie miesiączkują,
– osoby otyłe,
– kobiety w ciąży i karmiące piersią,
– sportowcy – tutaj często są to biegacze,
– sportowcy ze zbyt nisko energetyczną dietą,
– osoby stosujące diety restrykcyjne,
– wegetarianie i weganie.

Jeśli znajdujesz się w grupie ryzyka, warto poddać się podstawowym badaniom krwi. Morfologię krwi powinniśmy wykonywać raz na pół roku, w celu zweryfikowania swojego stanu zdrowia, więc nawet jeśli uważasz, że ryzyko niedoboru Cię nie dotyczy – warto udać się do lekarza celem tego potwierdzenia.

Długotrwały niedobór żelaza w diecie może doprowadzić do anemii czyli sytuacji niedoboru hemoglobiny, czerwonych krwinek itd. Niektórymi z jej objawów to zmęczenie, silniejsze bicie serca, senność czy wypadanie włosów i łamliwość paznokci. W takiej sytuacji lekarz dostosuje odpowiednie leczenie celem poprawienia stanu zdrowia i może zaproponować włączenie odpowiedniej suplementacji żeby jak najszybciej zlikwidować niedobór. Warto jednak wiedzieć, jak pomóc naszemu organizmowi dietą, szczególnie jeśli intensywnie trenujemy, a naszym celem jest poprawa wydolności organizmu.