Krótka historia jeździectwa - co warto wiedzieć...

Sam początek historii jazdy konnej jest trudny do ustalenia. Konie towarzyszyły człowiekowi już od 3,5 tys. lat p.n.e. Trudno powiedzieć, kiedy nastąpił pierwszy dosiad konia przez człowieka. Początkowo zwierzęta wykorzystywane były jako główny środek transportu – szybszego i wygodniejszego niż poruszanie się na nogach. Następnie ich użytek poszerzył się o pracę w polu i funkcji pociągowych. Już w starożytnym Rzymie istniał zawód nauczyciela jazdy konnej. W czasach antycznych organizowano nawet pierwsze wyścigi powozowe.

W 1134 roku w Neapolu założono pierwszą Akademię Jeździecką. Dawny styl jazdy nie przypominał jednak prawie w niczym dzisiejszego podejścia do majestatycznych zwierząt. Postępowano z nimi znacznie bardziej brutalnie, a tresura opierała się głównie na karaniu – co, jak wiadomo, nie przynosi żadnych korzyści. Jeździec siedział głęboko w siodle, na długich strzemionach i stosował ostre kiełzna. W tym niesławnym okresie powstała nawet książka „Zasady Jazdy Konnej", z opisanymi okrutnymi radami dotyczącymi metod pracy z nieposłusznymi wierzchowcami.

Założenie, że wierzchowiec powinien być całkowicie podporządkowany człowiekowi, zaczęło wymierać dopiero w 1625 roku. Pierwszym odnotowanym przeciwnikiem był Antoine de Pluvinel – żołnierz, dyplomata i uczony. Zachęcał do stosowania ćwiczeń gimnastycznych, które miały na celu zwiększyć zwinność i giętkość zwierzęcia. Mimo to minęło jeszcze sporo czasu, zanim konie doczekały się prawdziwie godnego traktowania.

Jako jednego z najbardziej znanych wczesnych nauczycieli jeździectwa w długich dziejach jazdy konnej historia zapamiętała koniuszego Ludwika XIV, którym był Gueriniere. Uczył ćwiczeń zwiększających giętkość i równowagę oraz wprowadził klasyczny dosiad. Swoimi technikami dążył do stworzenia konia rozluźnionego, a jednocześnie posłusznego i spokojnego, o wygodnych chodach. 

W 1572 roku powstała słynna Hiszpańska Szkoła Jazdy. Szkolono tam ogiery Lipicany, które przechodziły przez złożony 4-letni program. Tylko najbardziej uzdolnione konie były uczone skoków. Odpowiednikiem tego elitarnego ośrodka w innej części Europy była francuska szkoła Cadre Noir w Saumur. Tam stawiano nacisk na zrównoważenie i lekkość ręki jeźdźca. Z czasem pojawiały się kolejne tego typu placówki – m.in. szkoła ks. Newcastle Wiliama Jamesa w Anglii, czy ośrodek jeźdźca Georga Engelhardta von Lohneisena w Niemczech.

Mistrzowie tacy jak Francois Baucher, Antoine d'Aure czy James Fillis doskonalili „klasyczną szkołę jazdy”, która wiązała się ze sztucznym równoważeniem konia i skracaniem jego sylwetki. W XIX wieku szkoły przyznawały tytuł instruktora jazdy konnej dopiero po opanowaniu zasad jazdy maneżowej, dwóch latach studiów i kursie jazdy terenowej z przeszkodami.

Prawdziwym przełomem w światowej historii było podejście Federica Caprillego – Włocha ze szkoły w Pinerolo. Ujeżdżał on konie w terenie, dając im możliwość do swobodnego zrównoważenia się pod jeźdźcem. Zapoczątkował szkołę naturalną, której głównymi założeniami były:

unikanie zachowań sprzecznych z naturą koni;

dbałość o ich psychikę i lepsze oddziaływanie na zdrowie fizyczne;

stosowanie dosiadu podążającego za ruchem konia;

jeździectwo niekrępujące organicznych ruchów wierzchowca.

Jeździectwo jako sport rozwinęło się w kawalerii. W czasach pokoju musztra i konne ćwiczenia wojenne stawały się przedmiotem współzawodnictwa. Przez pewien czas, aż do XVIII wieku, polskie jeździectwo uznawane było za najlepsze na świecie. Traktowano je wręcz za wzór dla pozostałych narodów europejskich. W kolejnych latach zasługi te przypisywane były jednak zaborcom.

Taki stan rzeczy trwał aż do XIX wieku. Wojny światowe ponownie wstrzymały rozwój tej dziedziny sportowej w Polsce, choć w okresie międzywojennym cieszyła się sporą popularnością. W tym czasie zaczęły powstawać pierwsze ośrodki jeździeckie, z pomocą wysokiej klasy ekspertów wiedeńskich.

Historia jeździectwa w Polsce zawdzięcza swój kształt pierwszemu obozowi szkoleniowemu. Powstał on w 1920 roku w Grudziądzu. Z udziałem Karola Rommla, Leona Kona i Zahorskiego została w Polsce zapoczątkowana odmiana włoskiego stylu naturalnego. Przez kolejne lata ośrodek przekształcał się – najpierw w Centrum Wyszkolenia Kawalerii, a następnie w centrum kształcenia polskiego jeździectwa.

Do wybuchu II wojny światowej Polacy uczestniczyli w różnych zawodach europejskich i amerykańskich. Osiągnęli wówczas wiele sukcesów na arenie międzynarodowej. Polskie połączenie zalet szkoły maneżowej i naturalnej pozwoliło na większe opanowanie koni. Ten hybrydowy system szkoleniowy pozwolił zdobyć Polakom 4 medale olimpijskie i 18 Pucharów Narodów.

Na skutek różnych historycznych czynników jeździectwo w kraju ponownie rozpoczęło swój dynamiczny rozwój dopiero w 1989 roku. Dziś jego popularność jako dziedziny sportowej i hobby wcale nie maleje. Szacuje się, że w Polsce aktywnie jeździ konno około 300 tys. osób.

Historia tej dyscypliny sportowej jest bardzo długa i barwna. Jej oblicze wygląda nieco inaczej w różnych krajach. Jeździectwo ewoluowało do czasów współczesnych. Jest bardziej przyjazne koniom i daje coraz więcej możliwości jeźdźcom.

Jeśli jesteś fanem jeździectwa i szukasz akcesoriów do uprawiania tej dyscypliny, sprawdź ofertę sklepu Decathlon. W asortymencie znajdują się czapraki, siodła, wędzidła, odzież jeździecka oraz wiele innych ciekawych produktów.