Biathlon – co to? Czym jest konkurencja dwubój zimowy?

Biathlon jest zimową dyscypliną sportu określaną również mianem dwuboju zimowego. Łączy biegi narciarskie ze strzelectwem. Polega na tym, że zawodnicy muszą pokonać dystans, który zwykle wynosi od 7,5 km do 20 km, może być to zatem np. 10 km czy 15 km. Podczas biegu mają w określonych odstępach czasowych zająć stanowiska na strzelnicy. Strzały oddają z pozycji leżącej lub stojącej – w czasie całego biegu odbywa się to 2 lub 4 razy. Za każdym razem biathlonista ma do oddania 5 takich strzałów. Oprócz dwuboju zimowego istnieje również biathlon letni. W omawianej konkurencji startują zarówno mężczyźni, jak i kobiety. 

Biathlon szczególną popularnością cieszy się w krajach skandynawskich, a także w Niemczech, Francji, Włoszech oraz w Rosji. Dyscyplina ta narodziła się w Skandynawii, a jej początki sięgają 1767 r. Wtedy nie była to jednak konkurencja w takim rozumieniu, jak obecnie – miała bowiem związek z ćwiczeniami wojskowymi. To właśnie we wspomnianym powyżej roku rozegrane zostały pierwsze zawody. Naprzeciw siebie stanęli pogranicznicy ze Szwecji i Norwegii, którzy na co dzień – jak zresztą wskazuje nazwa ich profesji – zajmowali się patrolowaniem granic.

Niemniej ta dziedzina sportu stale zyskiwała w Skandynawii na popularności i uprawiało ją coraz więcej osób. W jej historii kolejną przełomową datą jest rok 1924, kiedy to dwubój zimowy zademonstrowany został podczas I Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Chamonix we Francji. Wtedy jeszcze nie obowiązywała znana aktualnie nazwa tej konkurencji – opisano ją jako bieg patrolowy, co rzecz jasna nawiązywało do ćwiczeń pograniczników. 

Na olimpiadach zimowych, jakie odbyły się w 1928 r., 1936 r. i 1948 r., miała ona charakter pokazowy. Rok 1958 przyniósł następny przełom w dziejach tego sportu, gdyż przeprowadzono wtedy pierwsze mistrzostwa świata w biathlonie. W 1960 r. dwubój zimowy został włączony jako regularna dyscyplina do programu zimowych igrzysk olimpijskich. W 1998 r. powołano do życia Międzynarodową Unię Biathlonu. Wyłoniła się ona z Międzynarodowej Unii Pięcioboju Nowoczesnego i Biathlonu, którą założono znacznie wcześniej, bo w 1948 r.

Jeżeli natomiast chodzi o nasze rodzime podwórko, to organizowaniem zawodów na najwyższym szczeblu, ustanawianiem reguł oraz powoływaniem kadry narodowej zajmuje się Polski Związek Biathlonu powstały w 1983 r. Założono go jako Polski Związek Dwuboju Zimowego – aktualna nazwa obowiązuje od 2002 r. Niemniej należy podkreślić, że historia tej dyscypliny w Polsce jest znacznie dłuższa. Mistrzostwa Polski w biathlonie po raz pierwszy odbyły się w 1967 r. Jednym z najbardziej utytułowanych polskich biathlonistów jest Tomasz Sikora, który w 2012 r. zakończył sportową karierę. 

Zasady biathlonowe zmieniały się w ciągu wielu lat, aż wreszcie przybrały znany obecnie kształt. Narciarski bieg w tej dyscyplinie dopuszcza stosowanie wszystkich technik narciarskich, m.in. sprintu. Długość nart nie może być mniejsza niż wzrost zawodnika minus 4 cm. Biathlonista ma do swojej dyspozycji także kijki. Do strzelania potrzeba jest odpowiednia broń. Minimalna masa karabinka z amunicją wynosi 3,5 kg – zawodnik może go trzymać tylko na strzelnicy, przez resztę biegu karabinek musi się znajdować na plecach zawodnika. Jego kaliber to 56 mm.

Oddając strzały na leżąco, zawodnik musi trafić krążki, których średnica wynosi 45 mm. Przy strzałach w pozycji stojącej, mają one 115 mm. Krążki są w kolorze czarnym – każdy trafiony jest zakrywany białym krążkiem. Odbywa się to automatycznie za sprawą specjalnego mechanizmu, w jaki jest wyposażona tarcza. Stanowiska do strzelania znajdują się w odległości 50 m od strzelnicy. Za niecelny strzał z każdej pozycji – czy to z pozycji leżącej, czy stojącej – zawodnik zostaje ukarany albo karną minutą doliczaną do jego czasu, albo z karną rundą.

Runda karna to dodatkowe 150 m do pokonania w specjalnie wydzielonym fragmencie trasy biegowej. Zawodnikowi w sztafecie przysługują dodatkowe trzy naboje. Może ich użyć w sytuacji, kiedy gdy nie trafi głównymi pięcioma nabojami do tarczy strzelniczej. Oczywiście karabinki muszą być ładowane ręcznie.

Dwubój zimowy składa się z kilku konkurencji, takich jak:

Bieg indywidualny

Indywidualny bieg jest najstarszą konkurencją biathlonową. Na dystansie 20 km odbywa się bieg mężczyzn, 15 km to dystans dla kobiet. Na strzelnicy uczestnicy pojawiają się czterokrotnie, gdzie oddają po 5 strzałów – naprzemiennie raz na leżąco, raz na stojąco. W przypadku biegu indywidualnego każdy niecelny strzał oznacza karną minutę doliczaną do czasu zawodnika. Zawodnicy startują w takich samych odstępach czasowych – przeważnie co pół minuty.

Sprint

Dystans sprintu to 10 km dla mężczyzn i 7,5 km dla kobiet. Na strzelnicy uczestnicy konkurencji pojawiają się 2 razy. Oddają po 5 strzałów – z pozycji stojącej i leżącej. Każdy nietrafiony oznacza dodatkowych 150 m w ramach rundy karnej. W przypadku nieprzejścia tej rundy do jego czasu doliczane są 2 minuty kary.

Bieg pościgowy

Pościg odbywa się na dystansie 12,5 km dla mężczyzn i 10 km dla kobiet. Zawodnicy startują w odstępach czasowych zgodnych z różnicami w czasach, jakie uzyskali w poprzednim starcie – najczęściej sprincie. Każdy z nich wykonuje 4 strzelania – po 2 na leżąco i po 2 na stojąco. Za niecelny dostaje karę w postaci dodatkowej rundy, której długość wynosi 150 m. Zwycięzcą biegu zostaje biathlonista, który jako pierwszy przekroczy linię mety.

Bieg masowy

Bieg masowy jest biegiem ze startu wspólnego, co oznacza dokładnie tyle, że wszyscy jego uczestnicy rozpoczynają rywalizację w tym samym czasie. Narzuca to pewne ograniczenia co do liczby zawodników – zwykle jest ich maksymalnie 30. Panowie pokonują dystans 15 km, a panie 12,5 km. Jeżeli chodzi o ilość strzelań i kary, to są one identyczne, jak w pościgu.

Sztafeta

W sztafecie bierze udział po 4 zawodników mających do pokonania określony dystans – jest to 7,5 km dla mężczyzn i 6 km dla kobiet. Na strzelnicy uczestnik oddaje 2 serie strzałów – po jednej w pozycji leżącej i stojącej. Na 5 celów ma prawo przeznaczyć 8 nabojów, z czego ostatnie 3 można doładować wyłącznie pojedynczo i tylko na miejscu, czyli na strzelnicy. Jeśli po wystrzelaniu wszystkich nabojów okazuje się, że zostały nietrafione krążki, to za każdy z nich zawodnik wykonuje rundę karną (150 m). Zawodnicy z pierwszej zmiany startują jednocześnie. Aby zmiana na kolejnego członka drużyny była ważna, biathlonista jednej zmiany musi dotknąć kolegę czy koleżankę ze zmiany kolejnej.

Sztafeta mieszana

W sztafecie mieszanej obowiązują podobne zasady, co w standardowej sztafecie. Różnica jest taka, że drużyna składa się z dwóch kobiet i dwóch mężczyzn. Poza tym jeśli bieg zaczynają panowie, to konkurencja jest rozgrywana na dystansie 7,5 km. Jeżeli zaczynają panie, dystans wynosi 6 km.

Pojedyncza sztafeta mieszana

W pojedynczej sztafecie mieszanej uczestniczy nie czterech zawodników, a 2-osobowa drużyna składająca się z kobiety i mężczyzny. Panie mają do pokonania 6 km, a panowie 7,5 km. Zawodniczka zaczyna od wykonania 2 rund, z czego każda ma po 1,5 km. Po obu rundach odbywa się strzelanie. Po drugim i ewentualnych karnych rundach po 75 m następuje zmiana. Zawodnik pokonuje identyczny dystans, co koleżanka z drużyny, ale w drugim starcie po drugim strzelaniu przebiega jeszcze 1,5 km.

Po zakończeniu wszystkich konkurencji następuje zsumowanie punktów zdobytych przez wszystkich zawodników poszczególnych teamów. Medale zdobywają te drużyny, które mogą się pochwalić najlepszymi rezultatami.

W ofercie sklepu Decathlon znajdziesz szeroki asortyment sprzętu narciarskiego.