Zawody western pleasure – odkrywamy ich tajemnice!

W XIX wieku amerykańscy osadnicy i ranczerzy przemierzali tysiące mil na grzbiecie koni, spędzając w siodle całe dnie i pilnując ogromnych połaci ziemskich. Ponad wszystko stawiali sobie komfort jazdy – koń poruszał się płynnie, miękko i bez niepotrzebnego wysiłku, aby nie męczyć jeźdźca. To właśnie wtedy narodził się ideał „przyjemnego konia do jazdy” i właśnie stąd wywodzi się nazwa Western Pleasure.

Pierwsze zawody, które przypominały dzisiejsze pokazy Western Pleasure, zaczęły pojawiać się na amerykańskich rodeo w latach 30. XX wieku. Początkowo chodziło głównie o to, by zaprezentować dobrze wytrenowane konie użytkowe, jednak szybko konkurencja zyskała na prestiżu. W 1940 roku American Quarter Horse Association (AQHA) oficjalnie uznała Western Pleasure za jedną z konkurencji pokazowych, co zapoczątkowało jej dynamiczny rozwój. W latach 50. i 60 oceny przyznawane przez sędziów zaczęły się krystalizować. Zaczęto zwracać uwagę nie tylko na płynność ruchu, ale także spokój, elegancję i posłuszeństwo konia.

Choć korzenie Western Pleasure są głęboko osadzone w amerykańskiej tradycji, konkurencja ta dotarła także do Europy, w tym do Polski. Pierwsze pokazy jazdy western w Polsce przypadają na lata 90. i należy je traktować jako atrakcję na imprezach tematycznych i festynach.

W 2001 roku powstała Polska Liga Western i Rodeo (PLWiR), co dało impuls do rozwoju profesjonalnych zawodów westernowych. Obecnie nasz kraj ma liczne ośrodki szkoleniowe i trenerów specjalizujących się w Western Pleasure, a zawody organizowane są regularnie w ramach Polskiej Ligii Western i Rodeo oraz w międzynarodowych federacjach.

Sztuka harmonii i elegancji w siodle. Tak w kilku słowach można opisać jazdę w stylu Western Pleasure. W tej dyscyplinie nie chodzi o spektakularne manewry, ale o subtelną grę ruchów, gdzie każdy krok jest płynny, naturalny i przyjemny zarówno dla konia, jak i widza.

Zawodnicy startują w grupie i prezentują swoje konie na trzech podstawowych chodach. Pierwszy z nich to walk, a więc step. Powinien być swobodny, energiczny, ale jednocześnie spokojny. Koń ma iść w naturalnym rytmie, nie spiesząc się ani nie ociągając.

Trzeci, a zarazem ostatni chód to galop (lope). W tym chodzie koń sprawia wrażenie, jakby sunął się po arenie bez wysiłku. To ruch, który ma przypominać przyjemny galop po otwartej prerii. 

W czasie pokazów zachowanie konia podlega surowej ocenie sędziów. Oceniają oni przede wszystkim styl ruchu, a więc to jak porusza się koń i czy jest zsynchronizowany z jeźdźcem. Noty uzyskuje się także za spokój i posłuszeństwo – idealny koń Western Pleasure reaguje na subtelne sygnały, nie wykazuje niepokoju, złości ani oporu. 

Teraz skupmy się na tym, co pomaga zawodnikowi w zdobyciu wyższych not. Jednym z najważniejszych aspektów, na który zwracają sędziowie jest prawidłowa postawa jeźdźca. To:

• stabilne, ale luźne osadzenie w siodle;
  
• naturalne rozluźnienie w stawach kolanowych i biodrowych;
  
• równomierny rozkład ciężaru na obu strzemionach.
  

Konie startują na arenie grupowo, a sędziowie obserwują ich zachowanie oraz sposób poruszania się przez kilka okrążeń. Zawodnicy są proszeni o pokazanie każdego chodu w obu kierunkach, a następnie przechodzą do ustawienia w szeregu (line-up), gdzie oceniana jest również ich postawa w zatrzymaniu. Zwykle stosuje się system rankingowy, w którym konie są klasyfikowane od najlepszego do najsłabszego.

Czas trwania konkurencji zależy od liczby uczestników i organizacji zawodów, ale zazwyczaj pokaz trwa od 5 do 10 minut. W tym czasie konie prezentują wszystkie wymagane chody, wykonują przejścia i ustawiają się do końcowej oceny.

W Western Pleasure wygląd jeźdźca jest równie istotny, co jego umiejętności. Na kompletny strój składa się wiele elementów garderoby. Jednym z nich jest nakrycie głowy, a dokładnie klasyczny szerokoskrzydłowy kapelusz kowbojski, który dodaje jeźdźcowi elegancji i podkreśla westernowy charakter konkurencji. Oprócz tego wymagana jest koszula z długim rękawem, marynarka lub kamizelka oraz spodnie. Są to jeansy lub bryczesy – dobrze dopasowane, w klasycznych odcieniach, często zdobione delikatnymi przeszyciami. 

Jeśli chodzi o dodatki to oczywiście niezbędne są buty do jazdy konnej, a w tym przypadku kowbojki z lekko spiczastym noskiem i obcasem, ułatwiające stabilne osadzenie stopy w strzemieniu. Czasem jeźdźcy decydują się także na rękawiczki, skórzany pasek oraz bogato zdobioną sprzączkę, która podkreśla ich indywidualny styl. Dobra odzież na zawody to gwarancja wygody i nienagannej prezencji. 

Kiedy koń prezentuje swoje płynne chody i nieskazitelną postawę, odpowiednio dobrany sprzęt zapewnia komfort i precyzję prowadzenia.

W western pleasure wykorzystuje się siodło westernowe specjalnie dostosowane do tej konkurencji. Jest lżejsze niż tradycyjne siodła westernowe, często bogato zdobione i obite wysokiej jakości skórą. Jeśli chodzi o rogi, to są one mniej istotne niż w konkurencjach roboczych, ponieważ w Western Pleasure nie używa się lassa.

Koń ma także ogłowie – zwykle proste, ale eleganckie, często z subtelnymi zdobieniami. Są również wodze – długie, często skórzane, o delikatnym splocie, co pozwala na płynne przekazywanie sygnałów od jeźdźca. Wymagany jest także czaprak pełniący funkcję ochronną i ozdobną oraz ostrogi. Te używane są z wielką subtelnością, dlatego są lekkie i eleganckie.

No i na sam koniec wędzidło lub bitless bridle. Zależnie od poziomu wyszkolenia konia, wędzidła stosowane w Western Pleasure są łagodne, często o delikatnym kształcie. Natomiast starsze, doświadczone konie mogą pracować na ogłowiach bezwędzidłowych (bosal lub hackamore).

Podsumowując, Western Pleasure to konkurencja, która wymaga ogromnej precyzji i wyczucia zarówno od konia, jak i od jeźdźca. Koń ma być doskonale wyszkolony, aby poruszać się z lekkością, elegancją i równowagą. Z kolei jeździec powinien wykazywać się bezbłędnym dosiadem, subtelnymi pomocami i umiejętnością prowadzenia konia w sposób niemal niewidoczny. Wszystko to razem tworzy obraz harmonii – prawdziwej „przyjemności” zarówno dla zawodników, jak i obserwatorów.