Jaki czekan wybrać? Czekany turystyczne i wspinaczkowe

Czekan to nieoceniony i wielofunkcyjny sprzęt do wspinaczki górskiej, który swoim kształtem przypomina nieco kilof. Dlaczego jest tak istotny? Po pierwsze, może znacznie wpłynąć na Twoje bezpieczeństwo. Wbijając go w lód, możesz podczas wspinaczki zwiększyć swoją stabilizację i równowagę. Masz możliwość również wykuć przy jego pomocy stopnie w lodowej ścianie, które również ułatwią Ci dalszą wspinaczkę. Nie mniej może zdarzyć się tak, że w trakcie podchodzenia pod jakiś szczyt, zaczniesz nagle nieplanowanie zsuwać się, mimo posiadania raków. W takim momencie czekan przyjdzie Ci z ratunkiem –  możesz przy jego pomocy wykonać awaryjne hamowanie.

Z jakich elementów właściwie składa się ten niesłychanie przydatny sprzęt?

– Stylisko – czyli inaczej trzonek czekana lub po prostu rączka, za którą trzyma się to narzędzie. Obecnie wykonywane jest zazwyczaj ze stopu aluminium. Stylisko może być proste (takie sprawdzi się na przykład w trekkingu po stosunkowo łatwym terenie) lub lekko wygięte i wyprofilowane (będzie przydatne w przypadku czekanów, których mamy zamiar używać na stromych stokach i trudniejszych podejściach). Czekanem operuje się w taki sposób, by dolna część styliska mogła bez problemu wbijać się w śnieg. Warto wybierać modele z gumową rękojeścią u góry, która ogranicza możliwość osadzania czekana w zmrożonym śniegu.

– Głowica – górna część czekana. Z jednej strony uzbrojona jest w ostry dziób, przy pomocy którego wbijamy się w podłoże, uzyskując stabilny punkt podparcia. W przypadku czekanów turystycznych na drugiej części głowicy możemy mieć także łopatkę służącą do tworzenia schodków w lodzie. Głowica czekana musi być wyjątkowo wytrzymała i odporna na wszelkie uszkodzenia, dlatego wytwarza się ją głównie ze stali.

– Grot – element umieszczony na końcu styliska, który umożliwia utrzymywanie równowagi podczas wędrówki na nieco bardziej płaskim terenie. Wówczas można podpierać się o czekan trzymając go za głowicę. Jest to element, który występuje jedynie w wybranych wersjach czekanów, coraz częściej się z niego rezygnuje na rzecz skośnie ściętych końcówek trzonka.

– Pętla nadgarstkowa – element, który pozwala na pewny chwyt czekana. Dzięki niej nie ma obaw, że narzędzie niekontrolowanie wyślizgnie Ci się z ręki.

Ze względu na rodzaj, wyróżnia się zwykle trzy typy czekanów. Są to czekany turystyczne, wspinaczkowe i przeznaczone do skitouringu. Czym się od siebie różnią?

1. Czekany turystyczne – posiadają zazwyczaj proste lub w niewielkim stopniu zakrzywione stylisko z dużym kątem haczenia głowicy. Zwykle posiada dodatkowe wyposażenie w postaci łopatki.

2. Wspinaczkowe – używane są najczęściej w czterech rodzajach terenu: w lodzie, śniegu, skale i zmrożonej trawie. Dostępne są w dwóch wersjach: z łopatką do ciosania lodu lub odkopywania śniegu ze szczelin oraz z młotkiem do osadzania haków. Istnieją również modele przeznaczone do wspinaczki lodowej lub drytoolingu, o jeszcze bardziej wygiętym stylisku oraz bardziej profilowanym uchwycie. Ułatwia to między innymi wspinanie w przewieszeniu.

3. Skitouringowe – rodzaj czekana, który wykorzystywany jest podczas jazdy na nartach skiturowych. Powinien być stosunkowo krótki i wyraźnie lekki, by nie utrudniać poruszania się. Służy zwykle do wyhamowania bądź asekuracji przed upadkiem.

Obecnie stosowana jest także klasyfikacja czekanów, która bierze pod uwagę ich elementy składowe osobno. Można na jej podstawie wyróżnić:

– Typ 1 – czekany turystyczne, które sprawdzą się w śniegu i/lub lodzie,

– Typ 2 – czekany wspinaczkowe, które przeznaczone są do wspinaczki w śniegu i/lub lodzie, a także skale.

Wybór odpowiedniej długości to bardzo istotna kwestia podczas zakupu czekana. Zarówno zbyt długi, jak i za krótki czekan może być nieporęczny, nie spełniać swojego zadania a na dodatek utrudniać wspinaczkę lub prowadzić do niebezpiecznych sytuacji. Dlatego wybierając swój pierwszy czekan koniecznie dobierz jego odpowiednią długość. 

Przyjmuje się, że osoby o wzroście 1.60-1.70 m powinny wybrać czekan o długości 50 cm, te, o wzroście powyżej 1.80 m czekan 60 cm, zaś te, które mierzą więcej niż 1.95 m czekan 70 cm. Najogólniejsze kryterium mówi o tym, że czekan powinien sięgać połowy łydki (powinieneś stanąć prosto i złapać czekan za głowicę).

Czekan to sprzęt wspinaczkowy, który doceni każdy zimowy alpinista. Czekany różnią się między sobą długością, wytrzymałością i profilowaniem styliska. Poświęć kilka chwil na dobór odpowiedniego sprzętu i ciesz się bezpieczną wspinaczką górską.