Jak wyznaczyć azymut w terenie? Wyznaczanie za pomocą mapy i kompasu

Azymut to termin, który z pozoru może wydawać się skomplikowany, ale w rzeczywistości kryje za sobą prostą zasadę pomagającą odnaleźć się w terenie. Mówiąc najprościej, azymut to kąt mierzony w płaszczyźnie poziomej między kierunkiem północnym a dowolnym innym kierunkiem, który chcemy obrać. Wyrażany w stopniach – od 0 do 360 – pozwala dokładnie określić trasę do wybranego punktu.

Wyobraź sobie, że stoisz w punkcie startowym, a Twoim celem jest dotrzeć do konkretnego miejsca. Azymut można porównać do wskazówki kompasu, która pokazuje, w którym kierunku masz się poruszać. Na przykład północ to 0 stopni, wschód to 90 stopni, południe 180, a zachód 270 stopni. Dzięki takiemu oznaczeniu z łatwością można wyznaczyć precyzyjną trasę, co jest szczególnie przydatne w nawigacji pieszej, górskiej czy żeglarskiej.

Znajomość azymutu to umiejętność, która może przydać się zarówno w podróży, jak i orientacji w nieznanym terenie. Jest to niezastąpione narzędzie, jeśli chcemy pewnie poruszać się poza wyznaczonymi szlakami lub w sytuacjach, gdy dokładność ma kluczowe znaczenie.

Azymut to bardzo praktyczne i uniwersalne narzędzie nawigacyjne. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że można go wyznaczać na różne sposoby. Są one uzależnione od sytuacji oraz posiadania konkretnych narzędzi. Powszechnie wyróżniamy trzy rodzaje azymutów: kompasowy (magnetyczny), geograficzny oraz topograficzny. Czym charakteryzuje się każdy z nich?

Jest to kąt mierzony za pomocą kompasu w stosunku do północy magnetycznej. To właśnie ten rodzaj azymutu jest najczęściej wykorzystywany podczas nawigacji w terenie, gdy nie mamy dostępu do mapy lub innych narzędzi. Północ magnetyczna różni się od geograficznej, co trzeba obowiązkowo uwzględnić, przeliczając wyniki pomiarów.

To kąt mierzony na mapie w stosunku do północy geograficznej (czyli rzeczywistego bieguna północnego). Korzysta się z niego, planując trasę na mapie, gdzie układ odniesienia oparty jest na liniach południków i równoleżników.

Jest to odmiana azymutu geograficznego, szczególnie przydatna w pracy z mapami topograficznymi. Wykorzystuje się go do precyzyjnego określania kierunków na mapie, zwłaszcza gdy trasa prowadzi przez trudne do nawigacji obszary, takie jak góry czy lasy.

Wyznaczenie azymutu za pomocą kompasu to jedna z podstawowych umiejętności nawigacyjnych. Dzięki niej można w terenie precyzyjnie określić kierunek marszu lub odczytać trasę do określonego punktu. Każda osoba, która wędruje w trudnym terenie poza szlakami, powinna posiadać wiedzę na temat wyznaczania azymutu magnetycznego. Jak to zrobić? Poniżej prezentujemy instrukcję krok po kroku:

1. Przygotowanie kompasu. Po pierwsze, upewnij się, że korzystasz z kompasu z obrotowym pudełkiem. Najwygodniejsze są modele wyposażone w lusterko lub soczewkę, które ułatwiają zarówno celowanie, jak i obserwację igły magnetycznej.

2. Wycelowanie w kierunku celu. Trzymaj kompas poziomo, tak, aby jego podstawę skierować w stronę obranego punktu. Może być to na przykład drzewo, skała czy budynek. W tym celu możesz wykorzystać boczną krawędź kompasu lub specjalne przyrządy celownicze.

3. Ustawienie kierunku północnego. Nie ruszając podstawy kompasu, obracaj jego pudełkiem w taki sposób, aby linie pomocnicze (południki namalowane na dnie pudełka) były równoległe do strzałki. Igła powinna wskazywać północ oznaczoną na pudełku.

4. Sprawdzenie dokładności ustawienia. Upewnij się, że kompas wciąż celuje w obrany punkt, a jednocześnie igła magnetyczna wskazuje północ na podziałce pudełka. Jeśli coś się zmieniło, skoryguj ustawienie.

5. Odczyt wartości azymutu. Spójrz na podziałkę kątową kompasu i odczytaj wartość wskazującą kierunek. To właśnie jest Twój azymut magnetyczny.

Busola to zaawansowany instrument nawigacyjny, który pozwala precyzyjnie wyznaczyć azymut w terenie. W porównaniu do tradycyjnego kompasu oferuje ona dodatkowe funkcje, takie jak muszka, szczerbinka czy lusterko, które zwiększają dokładność pomiarów. Jak wyznaczyć azymut za pomocą busoli? To zależy od jednego z dwóch przypadków. Przez oba przeprowadzimy Cię krok po kroku.

1. Przygotowanie busoli. Trzymaj busolę poziomo na wysokości oczu. Dzięki temu będziesz mógł wygodnie korzystać z muszki i szczerbinki, które pomagają w precyzyjnym celowaniu.

2. Celowanie w punkt. Spójrz przez muszkę i szczerbinkę, wyznaczając linię prosto na cel. Podobnie jak w przypadku kompasu, może być to na przykład drzewo, góra lub budynek.

3. Ustawienie północy na tarczy. Ustaw lusterko pod takim kątem, aby jednocześnie widzieć tarczę busoli i igłę magnetyczną. Obracaj tarczą do momentu, aż północ na podziałce pokryje się z kierunkiem północy wskazywanym przez igłę.

4. Odczyt wartości azymutu. Sprawdź wartość azymutu na podziałce tarczy. Znajduje się ona w pobliżu muszki. Jest to wartość kierunku, który właśnie obrałeś.

Kolejną niezwykle ważną umiejętnością w terenie jest wyznaczanie azymutu na mapie. Pozwala ona określić kierunek w terenie i odnaleźć trasę między punktami. Azymut na mapie można wyznaczyć na dwa sposoby: za pomocą busoli lub za pomocą kątomierza i nitki. Poniżej przedstawiamy krok po kroku sposób postępowania w obydwu przypadkach.

1. Orientowanie mapy. Aby azymut został poprawnie wyznaczony, najpierw musisz zorientować mapę. Oznacza to ustawienie jej w taki sposób, aby jej północ była zgodna z rzeczywistym kierunkiem północnym.

2. Łączenie punktów na mapie. Na zorientowanej mapie przyłóż linijkę znajdującą się na busoli tak, aby połączyła punkt startowy z docelowym. Upewnij się, że busola jest ustawiona poziomo i nie zmienia swojego położenia podczas dalszych kroków.

3. Ustawienie północy na tarczy. Obracaj tarczą busoli (bez poruszania całym urządzeniem), aż północ na tarczy pokryje się z liniami siatki południków na mapie.

4. Odczyt azymutu. Po poprawnym ustawieniu odczytaj wartość azymutu na tarczy busoli, wskazaną przy muszce. To właśnie jest azymut prowadzący od punktu startowego do docelowego.

Jeśli znasz wartość azymutu i chcesz odnaleźć odpowiadający mu kierunek na mapie, postępuj następująco:

1. Ustaw na tarczy busoli wartość azymutu naprzeciwko muszki.
2. Przyłóż linijkę busoli tak, aby jeden z jej końców znajdował się w punkcie startowym na mapie.
3. Obracaj busolą (bez zmieniania ustawienia tarczy) tak, aby igła magnetyczna wskazała północ na tarczy.
4. Linijka busoli wskaże kierunek azymutu na mapie.

Wiedza na temat sposobów nawigacji jest kluczowa w dzikim i trudnodostępnym terenie. Umiejętność wyznaczenia azymutu, a tym samym kierunku marszu, może zaważyć na naszym bezpieczeństwie. Z tego powodu przed wybraniem się na wyprawę poza szlak, warto zapoznać się z podstawowymi metodami nawigacji. Umiejętność wyznaczania azymutu to absolutny obowiązek.

Aby skutecznie nawigować w terenie, potrzebne będą niezbędne akcesoria. Każdy wędrowiec powinien posiadać przy sobie kompas lub busolę. Jeżeli szukasz wysokiej jakości urządzeń, sprawdź, co przygotowaliśmy dla Ciebie w ofercie Decathlon. Znajdziesz u nas różne rodzaje kompasów oraz zaawansowane busole. Oprócz tego w naszym sklepie nabędziesz inne wyposażenie, którego może potrzebować prawdziwy wędrowiec!