Polowanie na zające w Polsce krok po kroku – zasady, metody i przepisy

Zając szarak odgrywa istotną rolę w ekosystemie. Jako gatunek roślinożerny bierze udział w regulowaniu składu roślinności i stanowi pożywienie dla wielu drapieżników między innymi lisów, jastrzębi czy orłów. W ostatnich dekadach populacja zająca w Polsce uległa znacznym wahaniom. Przyczyną były między innymi zmiany w strukturze krajobrazu rolniczego, intensyfikacja upraw, użycie pestycydów oraz wzrost liczby drapieżników. Obecnie działania łowieckie mają charakter kontrolowany i są częścią polityki zrównoważonego zarządzania zasobami dzikich zwierząt. 

Z uwagi na wspomniany już spadek populacji, zając szarak stanowi gatunek łowny objęty okresem ochronnym. Oznacza to, że polowanie na terenie Polski odbywa się wyłącznie w sezonie wyznaczonym przez rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska. Zazwyczaj okres polowań na zające i dzikie króliki przypada od 1 listopada do 31 grudnia, choć konkretne daty mogą różnić się w zależności od regionu i decyzji zarządców obwodów łowieckich.

Warto podkreślić, że sytuacja populacji zajęcy w Polsce bywa zróżnicowana regionalnie. Czynniki takie jak intensyfikacja rolnictwa, zmiany w krajobrazie, drapieżniki oraz warunki atmosferyczne mają istotny wpływ na liczebność tych zwierząt. Dlatego też, przed każdym sezonem łowieckim, przeprowadzane są monitoringi populacji, które stanowią podstawę do podejmowania decyzji o ewentualnych ograniczeniach w polowaniach.

Aby uczestniczyć w polowaniu na zające w Polsce, niezbędne jest posiadanie aktualnego pozwolenia łowieckiego oraz znajomość obowiązujących przepisów. W Polsce obowiązuje zasada, że polowanie na zające odbywa się wyłącznie w formie polowania zbiorowego. Polowania indywidualne są zakazane, co ma na celu zwiększenie kontroli nad populacją oraz zapewnienie większego bezpieczeństwa.

W Polsce występuje również zając bielak, jednakże podlega on ścisłej ochronie – polowanie na ten gatunek z rodziny zającowatych jest bezwzględnie zakazane. 

Podstawową techniką podczas polowania zbiorowego jest metoda „pędzenia”, w której naganiacze przemieszczają się w równym rytmie, zmuszając zające do ucieczki w przewidywalnym kierunku. Teren powinien być wcześniej rozpoznany – znajomość miejsc żerowania i odpoczynku zajęcy zwiększa efektywność łowów. Używana broń to najczęściej ta śrutowa, zwykle kaliber 12, ze śrutem myśliwskim nr 1 do 4, zależnie od warunków terenowych i odległości strzału.

Dobry myśliwy powinien potrafić ocenić odległość, przewidzieć ruch zająca i oddać strzał w odpowiednim momencie. Ważna jest także znajomość tropów – ślady zająca na śniegu lub miękkiej ziemi pozwalają zlokalizować jego obecność i zaplanować ustawienie.

W odróżnieniu od innych zwierząt łownych takich jak lis czy dzik, zające nie są zwabiane za pomocą zapachu czy dźwięków. Wabienie zająca jest nieskuteczne z praktycznego punktu widzenia – zające są wyjątkowo ostrożne i nie reagują na bodźce imitujące ofiary lub partnerów. Ich reakcje opierają się głównie na zmysłach wzroku i słuchu, dlatego elementy kamuflażu i umiejętne ustawienie w łowisku mają znacznie większe znaczenie niż jakakolwiek forma wabienia.

Niektóre źródła wspominają o zastosowaniu elementów wizualnych takich jak poruszające się sylwetki, jednak ich skuteczność nie została potwierdzona w praktyce myśliwskiej. Najważniejsze pozostaje dobre rozpoznanie terenu oraz odpowiednia organizacja naganki.

Polowanie na zające szaraki w Polsce jest legalną, tradycyjną formą myślistwa, podlegającą ścisłym przepisom. Prowadzone wyłącznie w formie polowań zbiorowych, wymaga dobrej organizacji, znajomości zwyczajów zająca oraz stosowania technik dostosowanych do warunków terenowych. Kluczem do skutecznego polowania pozostaje współpraca myśliwych, odpowiedni kamuflaż (odzież), analiza tropów oraz zrozumienie zwyczajów i znajomość sezonowych migracji tej zwierzyny.