WKKW – co to za dyscyplina jeździecka i na czym polega?

WKKW (Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego) to jedna z najbardziej wymagających dyscyplin jeździeckich, nazywana także jeździeckim triathlonem.

Dyscyplina ta ma swoje korzenie w wojskowych próbach sprawności koni kawaleryjskich, które miały na celu ocenę ich gotowości do walki oraz zdolności do pokonywania długich dystansów w trudnym terenie. W XIX wieku armie organizowały specjalne testy sprawnościowe, podczas których wierzchowce musiały wykazać się odwagą, skocznością, wytrzymałością oraz posłuszeństwem wobec jeźdźca. Takie próby były ważne dla skuteczności jednostek kawaleryjskich, gdyż dobrze wyszkolony koń mógł decydować o powodzeniu misji wojskowych, a w efekcie o zwycięstwie na polu walki.

Pierwsze zawody zbliżone do dzisiejszej formy WKKW rozegrano w 1902 roku w Paryżu, jednak dopiero w 1912 roku dyscyplina ta zadebiutowała na igrzyskach olimpijskich w Sztokholmie. Początkowo rywalizacja była zarezerwowana wyłącznie dla oficerów czynnej służby wojskowej, co podkreślało jej militarne korzenie. Dopiero w 1924 roku zaczęto zmieniać przepisy, a w 1956 roku dopuszczono do startów zawodników cywilnych, co znacząco zwiększyło rozpoznawalność tej konkurencji. Kolejnym ważnym krokiem było dopuszczenie kobiet do udziału w zawodach – po raz pierwszy mogły one rywalizować w tej dyscyplinie na igrzyskach olimpijskich w 1964 roku w Tokio.

Obecnie WKKW rozgrywane jest na różnych poziomach, od zawodów amatorskich po prestiżowe konkursy międzynarodowe takie jak Badminton Horse Trials, Burghley Horse Trials czy Land Rover Kentucky Three-Day Event. WKKW jest nadzorowane przez Międzynarodową Federację Jeździecką (FEI – Fédération Équestre Internationale), która dba o jej rozwój oraz organizację prestiżowych zawodów na całym świecie. W Polsce pieczę nad WKKW sprawuje Polski Związek Jeździecki, który wspiera rozwój tej konkurencji oraz koordynuje udział polskich zawodników w rywalizacji międzynarodowej.

Zawody krajowe jak i zawody międzynarodowe WKKW odbywają się zazwyczaj przez trzy dni z rzędu. Każdego dnia przeprowadzana jest jedna próba: ujeżdżenia, biegu terenowego na koniu (cross) i skoków przez przeszkody. Co więcej, podczas wszystkich prób zawodnik dosiada tego samego konia. 

Podczas przejazdu sędziowie oceniają każdy element programu w skali od 0 do 10, biorąc pod uwagę nie tylko precyzję wykonania poszczególnych figur, ale również ogólne wrażenie harmonii między koniem a jeźdźcem. Istotnym kryterium jest płynność i dokładność ruchów w trzech podstawowych chodach – stępie, kłusie i galopie. Pod lupę brane są również chęć współpracy konia, jego spokój oraz równowaga psychiczna i fizyczna. Dodatkowe punkty przyznawane są za subtelność stosowania pomocy jeździeckich, co świadczy o wysokim poziomie wyszkolenia i porozumienia między zawodnikiem a wierzchowcem.

Punkty uzyskane od wszystkich sędziów są następnie przeliczane na punkty karne – najmniej punktów karnych to lepsza lokata w klasyfikacji generalnej i większe szanse na zwycięstwo.

Kolejna konkurencja to przeszkody terenowe. Długość trasy, liczba przeszkód oraz tempo przejazdu są dostosowane do poziomu trudności konkursu. Celem tej próby jest ocena szybkości, wytrzymałości, odwagi oraz umiejętności skokowych konia, a także znajomości jego możliwości przez jeźdźca.

Zawodnicy mierzą się z różnorodnymi przeszkodami – to przeszkody terenowe pojedyncze i wieloczłonowe oraz alternatywne warianty przejazdu. Te ostatnie, czyli przeszkody z alternatywami dają możliwość wyboru trudniejszej, ale szybszej ścieżki lub łatwiejszej, wymagającej jednak większej ilości czasu na pokonanie. Sędziowie szczegółowo oceniają każdy błąd popełniony na trasie. Za pierwszą odmowę skoku zawodnik otrzymuje 20 punktów karnych, za drugą – 40, a trzecia odmowa na tej samej przeszkodzie lub trzecia na całej trasie skutkuje eliminacją z gry.

Nieprecyzyjne pokonanie przeszkody, zwane „błędem flagi”, wiąże się z doliczeniem 15 punktów karnych, natomiast aktywacja bezpiecznika na niektórych typach przeszkód skutkuje karą 11 punktów. Upadek jeźdźca lub konia w trakcie pokonywania przeszkody oznacza natychmiastową eliminację. Dodatkowo, przekroczenie normy czasu o każdą sekundę powoduje nałożenie dodatkowych punktów karnych, które następnie zostają zsumowane.

Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego (WKKW) to prawdziwa próba umiejętności zarówno dla jeźdźca, jak i konia. To jedna z najbardziej wymagających dyscyplin jeździeckich, łącząca w sobie grację ujeżdżenia, emocje krosu i precyzję skoków przez przeszkody. A jak wyglądają same przeszkody?

WKKW Ujeżdżenie to elegancja i harmonia – tutaj nie ma przeszkód, ale za to liczy się styl jazdy, precyzja i bezbłędna współpraca z koniem.

Próba terenowa (cross-country) to esencja adrenaliny i wytrzymałości! Na trasie znajdują się:

• przeszkody stałe – sięgające 110-120 cm wysokości, których nie da się zrzucić, więc trzeba skakać czysto;
• przeszkody wodne – wymagające odwagi, szerokie nawet na 200 cm;
• rowy – prawdziwa próba dla koni o długim wykroku, ich długość może wynosić nawet 350 cm!;
• hydry i pochylnie.
  

Długość trasy oraz liczba i rodzaj przeszkód zależą od klasy konkursu. WKKW na olimpiadzie i w najbardziej prestiżowych zawodach przeszkody osiągają maksymalne dopuszczalne wymiary. To prawdziwa gra na najwyższym poziomie, gdzie liczą się odwaga, precyzja i niesamowita więź między jeźdźcem a koniem. 

WKKW dzieli się na różne klasy w zależności od poziomu trudności i doświadczenia zawodników. W Polsce oraz na arenie międzynarodowej stosuje się podział zgodny z normami Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej (FEI):

• CNC 80 – poziom startowy dla młodych koni i kuców, pozwalający im oswoić się z przeszkodami terenowymi i zdobyć pierwsze doświadczenie w tej wymagającej konkurencji;
  
• CNC 90 – nieco wyższy poziom trudności, będący naturalnym krokiem po opanowaniu podstaw;
  
• CNC 100 – znany również jako poziom „lekki”, przygotowujący do bardziej wymagających zmagań;
  
• CNC 1* – stanowi pomost między podstawowymi konkursami a pierwszymi wyzwaniami na arenie międzynarodowej.
  
• CNC 2* – kolejny etap, w którym wzrasta liczba przeszkód oraz tempo pokonywania trasy;
  
• CCI 2* – wprowadza zawodników i konie na międzynarodową scenę, poszerzając zakres wyzwań i trudności. To poziom głównie dla juniorów;
  
• CCI 3* – konkursy o bardziej skomplikowanych wymaganiach, w których rywalizują Młodzi Jeźdźcy aspirujący do wyższych szczebli kariery;
  
• CCI 4* – poziom kwalifikacyjny dla zawodników i koni przygotowujących się do startu w najważniejszych zawodach na świecie takich jak Mistrzostwa Europy, Mistrzostwa Świata i Igrzyska Olimpijskie;
  
• CCI 5* – to najwyższy poziom zawodów WKKW, obejmujący jedynie kilka prestiżowych konkursów na świecie. To poziom dla najlepszych z najlepszych.

Dyscyplina WKKW, która wywodzi się z tradycji wojskowych, wymaga dobrego przygotowania konia do pokonywania przeszkód na parkurze. Nie każda rasa się do tego nadaje. Najczęściej wybierane są konie pełnej krwi angielskiej (folbluty). Słyną z szybkości, wytrzymałości oraz niezwykłej energii, co czyni je doskonałymi partnerami w tej wymagającej konkurencji.

Kolejną świetną rasą są konie angloarabskie, które łączą wytrzymałość i odporność koni arabskich z dynamiką i mocą pełnej krwi angielskiej. Są zwinne, inteligentne i chętne do współpracy, co sprawia, że świetnie radzą sobie na krosie i w skokach.

Konie kross to także trakeńskie. Mają naturalną zdolność do skoków oraz wytrzymałość niezbędną w tej dyscyplinie podobnie jak niektóre hanowery i konie holsztyńskie. 

Oczywiście, przed rozpoczęciem konkursu wszystkie konie przechodzą badanie weterynaryjne, aby wykluczyć choroby czy kontuzję. Przegląd koni odbywa się także przed próbą ujeżdżenia. Przeprowadza go specjalna Komisja, w skład której wchodzą sędziowie oraz delegat weterynaryjny zawodów. Drugi przegląd koni, następuje tuż przed próbą skoków. W trosce o dobrostan zwierząt, członkowie komisji mają prawo wyeliminować z zawodów wierzchowca, który wykazuje oznaki zmęczenia. 

Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego (WKKW) stawia przed koniem i jeźdźcem wysokie wymagania w zakresie kondycji, wytrzymałości i umiejętności technicznych. Aby dobrze przygotować się do tej wymagającej konkurencji, należy skupić się na kilku kluczowych aspektach.

Budowanie kondycji i wytrzymałości to klucz do sukcesu. Cross country, będące jedną z trzech części WKKW, testuje siłę, szybkość i wytrzymałość konia. Dlatego istotne jest wprowadzenie systematycznych treningów na długich dystansach na przykład w różnorodnym terenie. Regularne ćwiczenia w zmieniających się warunkach pomogą koniowi rozwijać wydolność oraz zwiększą jego odporność na zmęczenie.

Oprócz pracy nad kondycją niezbędne jest także doskonalenie umiejętności z zakresu ujeżdżenia i skoków. Warto ćwiczyć elementy takie jak zmiany tempa, równowaga czy elastyczność, ponieważ każda z tych umiejętności będzie potrzebna w różnych etapach zawodów. Dzięki wszechstronnemu podejściu koń lepiej poradzi sobie z wymaganiami WKKW.

Aby koń mógł sprostać intensywnemu wysiłkowi, jego dieta powinna być dostosowana do zwiększonego zapotrzebowania energetycznego. Należy zadbać o dobrej jakości paszę, siano i suplementy dla konia. Ważne są również przerwy na odpoczynek oraz regularna opieka weterynaryjna i kowalska. 

Szybkość, precyzja i posłuszeństwo konia – nie tylko to liczy się w zawodach WKKW. Ogromne znaczenie ma odpowiednio dobrana odzież jeździecka i sprzęt, czyli akcesoria dla zawodnika i jego konia. Aby móc rozpocząć udział w zawodach wymagany jest kask jeździecki, kamizelka ochronna i rękawiczki jeździeckie. Jeśli chodzi o sam strój, to uniwersalnym wyborem jest frak i biała koszula, bryczesy oraz oficerki lub sztyblety z czapsami.

Na wyposażenie konia również składa się wiele elementów. Oto i one:

• siodło dla konia wszechstronne lub skokowe – dobrze dopasowane do grzbietu konia oraz komfortowe dla jeźdźca. W cross country często używa się siodeł skokowych, które ułatwiają utrzymanie półsiadu;
  
• ogłowie z wędzidłem;
  
• ochraniacze na nogi – chronią ścięgna i stawy konia przed urazami podczas skoków przez przeszkody;
  
• napierśnik – stabilizuje siodło i zapobiega jego przesuwaniu się w trakcie dynamicznych ruchów zwierzęcia;
  
• derki i owijki – pomagają w utrzymaniu odpowiedniej temperatury mięśni i ochronie nóg konia;
  
• wodze pomocnicze – mogą być stosowane w treningach, ale ich użycie w zawodach jest ograniczone regulaminem;
  

Podsumowując, na samym początku w zawodach WKKW mogli brać udział jedynie wojskowi. Na szczęście ta zasada uległa zmianie, dzięki czemu każdy jeździec może poznać tajniki pokonywania przeszkód terenowych. Warto spróbować, bo to wszechstronna i emocjonująca dyscyplina olimpijska.