Jak zrobić napinacz łańcucha do roweru samodzielnie krok po kroku?

Napinacz łańcucha to prosty komponent montowany w rejonie tylnego koła, którego zadaniem jest utrzymywanie odpowiedniego napięcia łańcucha napędowego. Brzmi technicznie, ale zasada jego działania opiera się na jednej funkcji: kompensowaniu luzów, które pojawiają się w trakcie jazdy lub zmian ustawienia osi koła.

Nie każdy rower ma go fabrycznie – w wielu modelach napinacz montuje się jako dodatkowe akcesorium, zwłaszcza gdy nie ma tylnej przerzutki. Najczęściej korzysta się z niego w rowerach typu single speed, BMX, rowerach miejskich z piastą planetarną albo wszędzie tam, gdzie rama nie pozwala na przesuwanie tylnej osi w celu regulacji napięcia.

Dobrze dobrany napinacz:

• pozwala utrzymać stałe napięcie łańcucha podczas jazdy,
  
• zapobiega jego zsuwaniu się z zębatek,
  
• minimalizuje ryzyko przeskoków i hałasu,
  
• zwiększa komfort i bezpieczeństwo użytkowania jednośladu.
  

Napinacz napinaczowi nierówny. To, jaki typ sprawdzi się w Twoim rowerze, zależy od rodzaju napędu, konstrukcji ramy i stylu jazdy. Warto znać podstawowe warianty, zanim zdecydujesz się na gotowe rozwiązanie albo zbudujesz własny komponent.

Najczęściej spotykane rodzaje napinaczy łańcucha:

• napinacze rolkowe – montowane przy tylnym haku lub osi, składają się z rolki prowadzącej łańcuch oraz sprężyny. Działają podobnie jak wózek przerzutki. Stosowane głównie w rowerach bez przerzutek, w tym BMX i single speed,
  
• napinacze śrubowe – proste konstrukcyjnie. To śruba blokująca oś koła w pozycji umożliwiającej regulację napięcia łańcucha. Wymagają haków poziomych w ramie. Często spotykane w starszych lub klasycznych rowerach miejskich,
  
• napinacze ramkowe – mocowane na haku przerzutki lub bezpośrednio do ramy. Mają wbudowany mechanizm sprężynowy, który samoczynnie dba o właściwe napięcie. Często spotykane w rowerach z piastą planetarną,
  
• rozwiązania customowe – to wszystkie napinacze wykonane z części dostępnych w warsztacie lub sklepie technicznym. Ich konstrukcja zależy od pomysłowości użytkownika, ale zasada pozostaje ta sama: skutecznie napiąć łańcuch bez przesuwania osi tylnego koła.

Który napinacz będzie właściwy? Jeżeli masz rower bez przerzutek i poziome haki, rozważ napinacz śrubowy. Jeśli jeździsz na BMX-ie lub masz jednoślad z piastą wewnętrzną, w takim wypadku wybierz napinacz rolkowy. A gdy rama nie pozwala na przesunięcie koła – sprawdzi się napinacz zewnętrzny montowany do haka przerzutki lub wersja ramkowa.

Własnoręcznie wykonany napinacz może być oparty na najprostszej wersji z rolką lub śrubą. Jeśli konstrukcja będzie solidna, a montaż precyzyjny – taki komponent bez problemu poradzi sobie z codzienną jazdą.

Lista nie jest długa, a wiele z tych rzeczy znajdziesz w domowym warsztacie lub kupisz za kilka złotych:

• mała rolka lub koło prowadzące – może być z odzysku na przykład z przerzutki lub prowadnicy kabli,
  
• sprężyna – niewielka, ale wystarczająco mocna, by zapewnić stałe napięcie,
  
• blaszka montażowa lub płaskownik – z otworami do przymocowania elementu do ramy,
  
• śruby, nakrętki, podkładki – potrzebne do złożenia całości i przykręcenia do ramy,
  
• imadło i pilnik – do dopasowania elementów,
  
• wiertarka lub wkrętarka – jeśli wymagane jest dorobienie otworów montażowych,
  
• klucze rowerowe – do montażu całości na ramie jednośladu.

1. Wybierz punkt montażu – najlepiej okolice haka przerzutki lub miejsca tuż przed osią tylnego koła.

2. Zamocuj rolkę do płaskownika – użyj śruby i podkładki, by zabezpieczyć ją przed luzowaniem. Rolkę ustaw w taki sposób, by prowadziła łańcuch na jego dolnej części (czyli od zębatki do koła).

3. Dodaj sprężynę – zamocuj ją tak, by delikatnie napierała na ramię z rolką. Dzięki temu napinacz będzie automatycznie reagował na zmiany długości łańcucha w czasie jazdy.

4. Zmontuj cały element – upewnij się, że konstrukcja jest sztywna i nie ma żadnych luzów. Przeprowadź test „na sucho” – czy rolka kręci się swobodnie, a łańcuch nie ociera o inne elementy.

5. Sprawdź kąt natarcia rolki – ma prowadzić łańcuch płynnie, nie zmieniając toru jego pracy. Jeśli trzeba, wyreguluj ułożenie płaskownika.

6. Przymocuj napinacz do ramy – użyj śruby z zabezpieczeniem przed luzowaniem. W rowerach z otworem montażowym na przerzutkę zwykle wystarczy jedna śruba M5.

7. Uruchom rower i przeprowadź test – zakręć korbą i sprawdź, czy łańcuch utrzymuje odpowiednie napięcie i nie ociera się o inne części napędowe.

Zrobienie własnego napinacza łańcucha to przede wszystkim kwestia odpowiedniego dopasowania komponentów i precyzyjnego montażu. Taki napinacz, jeśli dobrze złożony, może rozwiązać problem luzującego się łańcucha bez konieczności kupowania gotowego akcesorium.

1. Oczyść miejsce montażu – brud i stary smar mogą przeszkadzać w dokładnym przykręceniu komponentu. Użyj szmatki i odtłuszczacza.

2. Przyłóż napinacz do ramy – upewnij się, że pasuje do konstrukcji roweru i nie koliduje z żadnymi innymi częściami. Typowe miejsca montażu to hak przerzutki (jeśli nie jest używany), otwór przy osi koła i uchwyt specjalny, jeśli rama ma specjalne miejsce na akcesorium.

3. Dokręć śrubę montażową – ale nie na siłę. Najpierw „złap gwint”, a potem stopniowo dociągnij kluczem imbusowym lub płaskim – zależnie od rodzaju mocowania.

4. Ustaw rolkę prowadzącą – powinna znajdować się pod dolnym biegiem łańcucha i lekko go dociskać. Nie może jednak zmieniać jego toru ani nadmiernie go wyginać.

5. Zwróć uwagę na oś pracy sprężyny – jeśli używasz napinacza ze sprężyną, jej napięcie musi być wystarczające, by utrzymać łańcuch bez przeszkód, ale nie za mocne. Nadmierne naprężenie może prowadzić do szybkiego zużycia komponentów.

6. Sprawdź położenie całego napinacza względem ramy – nie może ocierać o widełki, hak lub inne elementy. Przestrzeń robocza powinna być swobodna.

Jeśli po montażu wszystko chodzi cicho i płynnie, a łańcuch trzyma się zębatek nawet podczas intensywnej jazdy – trafiłeś z konstrukcją i ustawieniem. Gorzej, gdy pojawiają się stuki, hałas albo wyczuwalne luzy. Wówczas warto wrócić do podstaw i sprawdzić, czy napinacz jest zamontowany pod właściwym kątem i czy jego elementy nie są zbyt delikatne lub źle dopasowane.

Wielu problemów można uniknąć już na etapie projektowania własnego rozwiązania. Lepiej użyć solidniejszego płaskownika niż cienkiej blachy. Warto też przeprowadzić jazdę testową i obserwować napinacz „na żywo” – czy sprężyna działa elastycznie, a łańcuch nie wpada w wibracje. Czasem wystarczy minimalna korekta ustawienia, by zniwelować uciążliwy dźwięk albo poprawić precyzję pracy całego napędu.

Nie w każdym rowerze da się swobodnie regulować napięcie łańcucha. Czasem nie ma jak przesunąć osi, czasem brakuje miejsca na wózek przerzutki, a czasem konstrukcja roweru po prostu tego nie przewiduje. W takich przypadkach napinacz rozwiązuje problem szybko i skutecznie.

Działa jak stabilizator – dba o to, by łańcuch nie luzował się w trakcie jazdy, nie spadał przy obciążeniu i nie zużywał się zbyt szybko. Utrzymuje napięcie tam, gdzie trzeba, bez potrzeby ciągłego poprawiania. Jeśli jest dobrze wykonany i zamontowany we właściwym miejscu, praktycznie nie wymaga uwagi.

Dobrze zrobiony napinacz może działać bez zarzutu – pod warunkiem że jego konstrukcja jest przemyślana, a ustawienie precyzyjne. I możesz zrobić go sam, bez kombinowania, za grosze.