Rowerem po Roztoczu – Green Velo i inne rowerowe trasy 

Roztocze to kraina geograficzna na pograniczu Polski i obecnej Ukrainy, rozciągająca się od Kraśnika aż po Lwów. Ten pas wzniesień o długości około 180 km i szerokości 15-28 km stanowi naturalną granicę między Wyżyną Lubelską a Kotliną Sandomierską. Dla miłośników dwóch kółek to prawdziwy raj, pełen ciekawych miejsc – zróżnicowana geologia i ukształtowanie terenu, spektakularne krajobrazy i gęsta sieć dróg sprawiają, że wszyscy cenią tamtejsze trasy rowerowe. Roztocze to po prostu miejsce, gdzie każdy pokocha podróżować i znajdzie coś dla siebie.

Region dzieli się na trzy części: Roztocze Zachodnie (od Kraśnika do Szczebrzeszyna), Roztocze Środkowe (od Szczebrzeszyna do Tomaszowa Lubelskiego) oraz Roztocze Wschodnie (od Tomaszowa aż na Ukrainę). Każda z nich ma swój unikalny charakter. Dzięki temu tak wielu naszych rodaków stawia na Roztocze. Szlaki rowerowe są niezwykle zróżnicowane – od łatwych, rodzinnych tras po wymagające odcinki dla zaawansowanych cyklistów.

Roztocze słynie z malowniczych krajobrazów. Charakterystyczne dla regionu są naturalne kaskady na rzekach Tanew, Sopot i Szum, gdzie woda przepływa przez wapienne progi skalne, tworząc urzekające mini-wodospady. Między innymi tam prowadzą liczne ścieżki rowerowe. Roztocze pozwala na odpoczynek w otoczeniu dźwięków szumiącej wody.

Bogactwo przyrodnicze regionu jest chronione w ramach kilku obszarów – najważniejszym z nich jest Roztoczański Park Narodowy. Rowerem jest on dostępny na specjalnie wytyczonych trasach. Park obejmuje najcenniejsze fragmenty lasów bukowych i jodłowych, a także chroni rzadkie gatunki roślin i zwierząt. Dla rowerzystów przygotowano tu kilka oznakowanych szlaków, dzięki którym można poznać najpiękniejsze zakątki parku bez szkody dla przyrody.

Ale Roztocze to nie tylko przyroda, lecz i bogata historia. Region przez wieki znajdował się na pograniczu kultur, co wpłynęło na jego unikalny charakter. Jadąc rowerem po Roztoczu, przewodnik historyczny będzie zbędny – wystarczy zatrzymywać się przy licznych zabytkach. Malownicze miasteczka jak Szczebrzeszyn (słynny nie tylko z chrząszcza), Zwierzyniec z Ordynacją Zamojską czy Krasnobród z Sanktuarium Maryjnym stanowią dobre punkty na drodze. 

Planując wyprawę przez Roztoczański Park Narodowy, trasy rowerowe dla dzieci mogą biec przez łagodniejsze odcinki – skrojone na to będą okolice Zwierzyńca, Krasnobrodu czy trasy wokół Stawów Echo. Te miejsca oferują nie tylko łatwe szlaki, ale również dodatkowe atrakcje dla najmłodszych – kąpieliska, place zabaw czy możliwość obserwacji zwierząt.

Nawigacja po regionie jest stosunkowo prosta dzięki dobremu oznakowaniu szlaków. Co zrobić, aby nie pokonał nas Centralny Szlak Rowerowy Roztocza? Mapa to dobry wybór. Są one dostępne w punktach informacji turystycznej lub do pobrania online. Pozwolą ona zaplanować trasę z uwzględnieniem atrakcji, miejsc odpoczynku i dostępnych noclegów. 

Po pokonaniu pierwszego większego podjazdu trasa prowadzi do kaplicy św. Rocha. Osoby, które chcą uniknąć trudnych wzniesień i przemierzać drogę bez większych problemów, mogą ominąć ten fragment i skierować się prosto do Krasnobrodu. Alternatywnie do wyboru mamy zaplanowanie pętli, wracając przez łatwiejszy odcinek szlaku.

Dalsza część trasy to już wyzwanie dla bardziej doświadczonych rowerzystów. Od Krasnobrodu w kierunku doliny Sopotu dominują piaszczyste leśne ścieżki, a liczne podjazdy i zjazdy sprawiają, że wymagana jest dobra kondycja. Z drugiej strony to prawdziwe bogactwo doświadczeń dla miłośników dwóch kółek. Szlak kończy się w Majdanie Sopockim, gdzie można odpocząć nad zalewem. Stąd można udać się dalej do gminy Susiec, Józefowa czy rezerwatów nad Tanwią i rzeką Sopot. Powrót do Zwierzyńca możliwy jest szlakiem Green Velo, choć to już wyzwanie dla naprawdę wytrwałych rowerzystów górskich.

Przebieg trasy: Zwierzyniec (0,0 km) – Guciów (8,6 km) – Bondyrz (11,4 km) – Hutki (17,5 km) – Krasnobród, kaplica św. Rocha (23,4 km) – Krasnobród (25,1 km) – Łuszczacz (32,7 km) – Ciotusza Nowa (38,9 km) – Majdan Sopocki (45,3 km).

Centralny Szlak Rowerowy Roztocza ma sporo do zaoferowania. To malownicza trasa, pełna atrakcji po drodze, prowadząca przez najpiękniejsze zakątki regionu, od Kraśnika aż po granicę z Ukrainą i dalej w kierunku Lwowa. Szlak oznaczony czerwonymi znakami wiedzie przez urozmaicone krajobrazy Roztocza – od falistych wzgórz i lessowych wąwozów, przez bujne lasy jodłowo-bukowe, aż po malownicze doliny rzeczne. To prawdziwy raj dla rowerzystów. Warto jednak wiedzieć, że szlak ten nie robi pętli, dlatego na jego końcu konieczny będzie albo powrót tą samą drogą, albo zorganizowanie transportu powrotnego z innego państwa. Kilkukrotnie trzeba będzie też nocować, choć niekoniecznie z dala od cywilizacji – szczególnie po polskiej stronie możliwości jest sporo.

Pierwszy etap wiedzie przez malownicze tereny Roztocza Zachodniego. Za Stróżą, położoną w dolinie Wyżnicy, szlak wspina się w kierunku Szastarki, przecinając wododział kilku rzek – Wyżnicy, Bystrzycy, Poru i Sanny. W Błażku trasa wkracza w strefę charakterystycznych dla tego regionu wąwozów lessowych. Okolice wsi Słodków, Zdziłowice, Gilów, Podlesie i Dzielce oraz tereny wokół Szczebrzeszyna to obszary z licznymi stromymi podjazdami i zjazdami, które mogą stanowić wyzwanie dla rowerzystów. Za Szczebrzeszynem szlak prowadzi malowniczą doliną Wieprza aż do Zwierzyńca.

Po drodze warto zatrzymać się w Kraśniku – mieście o średniowiecznym rodowodzie, gdzie zachował się zabytkowy układ urbanistyczny rynku. Do najcenniejszych zabytków należą: gotycko-renesansowy kościół z XV-XVII w. z renesansowymi nagrobkami Tęczyńskich, kościół szpitalny z XVII w. oraz zespół dwóch synagog z XVII-XIX w. Miłośnicy rekreacji docenią również lokalny zalew.

W Szczebrzeszynie, kojarzonym powszechnie z chrząszczem brzmiącym w trzcinie, warto zobaczyć pomnik owada stojący na środku rynku. To urokliwe miasteczko zachowało ślady wielokulturowej historii – znajdziemy tu synagogę, kirkut, prawosławną cerkiew Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy z XVIII-wiecznymi malowidłami oraz kościoły św. Mikołaja i św. Katarzyny, reprezentujące styl renesansu lubelskiego.

Przebieg trasy na tym etapie: Kraśnik (0 km) – Szastarka (12 km) – Batorz (29 km) – Otrocz (37 km) – Goraj (51 km) – Radecznica (71 km) – Szczebrzeszyn (87 km) – Zwierzyniec (100 km).

Trzeci etap szlaku prowadzi przez terytorium Ukrainy (Roztocze Rawskie i Lwowskie). Trasa, której długość wynosi około 80 kilometrów, wiedzie od przejścia granicznego w Hrebennem przez Rawę Ruską, Potylicz, Niemirów i Krechów do Iwano-Frankowego (dawny polski Janów). W Krechowie szlak rozgałęzia się w trzech kierunkach, pełnych atrakcji turystycznych: do królewskiego miasta Żółkiew, do Wereszycy w Jaworowskim Przyrodniczym Parku Narodowym oraz do Brzuchowic, dzielnicy Lwowa.

Ukraiński odcinek szlaku poprowadzony jest głównie drogami utwardzonymi i asfaltowymi przez malownicze wsie i miasteczka, choć zdarzają się też krótkie piaszczyste odcinki śródpolne z dala od ruchu samochodowego. Rzeźba terenu jest urozmaicona, z różnicami wzniesień sięgającymi około 100 m i licznymi łagodnymi zjazdami oraz podjazdami.

Przebieg trasy na tym etapie: przejście graniczne Hrebenne – Rawa Ruska – Potylicz – Niemirów – Krechów – Iwano-Frankowe (dawny Janów); Brzuchowice; Żółkiew.

Jadąc przez Roztocze na rowerze, można odkryć znacznie więcej niż tylko częstsze trasy. Choć Green Velo i Centralny Szlak Rowerowy przyciągają największą uwagę turystów, prawdziwą esencję poznasz, wybierając się na mniej uczęszczane trasy rowerowe. Roztocze oferuje spokój, bliższy kontakt z naturą i autentyczne doświadczenie regionu, z dala od turystycznego zgiełku.

Jednym z takich ukrytych skarbów jest Szlak Ziemi Józefowskiej. Trasa w zależności od wyboru pętli prowadzi przez malownicze tereny wokół Józefowa, łącząc piękno przyrody z bogactwem lokalnej historii. Inną fascynującą opcją będzie Szlak Ordynacki. I w tym przypadku możemy pokonać go rowerem po Roztoczu. Przewodnik nie będzie potrzebny, ale warto wiedzieć, że ta trasa łączy miejsca związane z działalnością Ordynacji Zamojskiej – jednej z największych i najlepiej zarządzanych posiadłości ziemskich dawnej Rzeczypospolitej. Przejeżdżając przez dawne folwarki, zabytkowe kościoły i pałace, można prześledzić bogactwo kulturowe regionu kształtowane przez wieki. 

Planując wyprawę w mniej znane kierunki, warto zaopatrzyć się w dokładną mapę i wiedzieć jak mniej więcej wygląda Roztocze. Trasy rowerowe z dziećmi można znaleźć w punktach informacji turystycznej lub pobrać z regionalnych portali turystycznych. Region umożliwia podróże z maluchami, ale względu na ograniczoną infrastrukturę na niektórych odcinkach, dobrze jest zabrać ze sobą podstawowe narzędzia naprawcze, zapas wody i przekąski.

Planując przygodę rowerem po Roztoczu, ważnym pytaniem jest wybór optymalnego terminu. Roztocze, dzięki specyficznemu mikroklimatowi, oferuje wyjątkowo długi sezon rowerowy, ale każda pora roku ma swój unikalny charakter i atrakcje. Wiedza ta pozwoli Ci w pełni cieszyć się wyprawą i doświadczyć regionu w najlepszym dla Ciebie i Twojej rodziny czasie.

Sezon na Roztocze rowerem tradycyjnie rozpoczyna się w kwietniu, gdy pierwsze ciepłe dni pozwalają na komfortową jazdę. Wiosenne trasy rowerowe, Roztocze obrazują jako miejsce z budzącą się do życia przyrodą – kwitnącymi zawilcami i przylaszczkami w lasach oraz dywanami kaczeńców na podmokłych łąkach. To również okres, gdy rzeki są najbardziej wartkie po roztopach, dzięki czemu szumy i progi skalne na Tanwi, Sopocie i Szumie prezentują się niezwykle efektownie. Dodatkowym atutem wiosennych wycieczek jest mniejsza liczba turystów oraz niższe ceny noclegów poza głównym sezonem.

Choć zima generalnie nie jest polecana na rowerowe podróże, w ostatnich latach, dzięki zmianom klimatycznym, zdarzają się łagodne i bezśnieżne okresy, pozwalające na jazdę również od grudnia do marca. Jeśli planujesz zimową wyprawę rowerem MTB po Roztoczu, przewodnik z doświadczeniem w zimowych warunkach będzie nieocenioną pomocą. Pamiętaj o odpowiednim przygotowaniu – ciepłym, warstwowym ubraniu, oświetleniu (dzień jest znacznie krótszy) i sprzęcie dostosowanym do trudniejszych warunków.

Podsumowując, Roztocze to rowerowy raj oferujący różnorodne trasy dla każdego – od rodzin z dziećmi po zaawansowanych kolarzy. Wschodni Szlak Green Velo i Centralny Szlak Rowerowy Roztocza stanowią główne arterie regionu, uzupełnione licznymi lokalnymi ścieżkami takimi jak trasa rowerowa Zwierzyniec. Najlepszy czas na rowerowe wyprawy to wiosna i jesień, gdy przyroda jest najbardziej malownicza, a temperatury sprzyjają aktywności.