Jacht na wodzie

Budowa jachtu żaglowego – co warto wiedzieć?

Budowa jachtu żaglowego i innego rodzaju będzie różniła się zależnie od napędu, ale również wielkości czy elementów konstrukcji. Sprawdź!

Konstrukcja jachtu tu podstawa dla każdego żeglarza. Różne rodzaje jednostek pływających charakteryzują się rozmaitymi cechami, dlatego dobrze jest wiedzieć, jakie są elementy budowy jachtu danego typu. Sprawdź najważniejsze informacje na ten temat!

Kadłub jachtu – co warto wiedzieć?

Kadłub jest podstawową częścią jachtu, która jest zanurzona w wodzie. Na dole znajduje się jego spód, nazywany również dnem, a po bokach – burty, czyli pionowe ściany. Miejsce, w którym burta przechodzi w spód, to obło – nazywa się tak z uwagi na kształt. Burty dzielą się na:

  • prawe – sterburty,
  • lewe – bakburty zwane też portburtami.
Część burty pod wodą to tak zwana wolna burta – ciągnie się aż do Konstrukcyjnej Linii Wodnej.

Na spodzie jachtu od strony wody znajdują się różne elementy, zależnie do typu jachtu, których zadaniem jest zapewnienie stabilności jednostki. Są to:
  • miecze szybrowe w jachtach mieczowych – mogą to być miecze obrotowe lub szybrowe,
  • płetwy balastowe w jachtach balastowych – to charakterystyczny element budowy jachtu morskiego.

Jacht na wodzie

Górna część kadłuba jachtu

Patrząc do góry, kadłub przykryty jest pokładem, który dzieli się na:

  • pokład dziobowy od strony dziobu – fordek,
  • pokład rufowy od strony rufy – achterdek.
Budowa jachtu kabinowego uwzględnia również nadbudówkę, pod którą znajdują się kabiny. Zagłębienie w pokładzie, zwane kokpitem, służy do przebywania załogi. Po bokach zarówno nadbudówki, jak i kokpitu, położony jest półpokład. To taki element w konstrukcji jachtu, po którym poruszają się głównie członkowie załogi pracujący z żaglami.

Pokład może być zabezpieczony wokół sztormrelingami, czyli metalowymi linkami, które są zaczepione o rozstawione wzdłuż brzegu stójki. Alternatywą dla nich są barierki, które tworzą kosz rufowy na rufie i kosz dziobowy na dziobie statku. Dodatkowo na pokładzie znajdują się też bakisty, czyli przestrzenie do przechowywania sprzętu żeglarskiego. W jarzmie osadzony jest maszt podparty pilersem, który przesuwa punkt obciążenia na samo dno kadłuba.

Budowa kabinowej części jachtu żaglowego

Do kabiny można dostać się zwykle na dwa sposoby:

  • zejściówką od strony kokpitu,
  • forlukiem lub innym lukiem od strony fordeku.
W mieszkalnej części kadłuba, czyli pod nadbudówką pokładu, znajduje się kilka pomieszczeń takich jak:
  • kabina nawigacyjna dla nawigatora,
  • kajuty, czyli elementy żaglówki służące do snu załogi,
  • kambuz – część kuchenna jachtu,
  • mesa – odpowiednik salonu na jachcie,
  • kingston – toaleta, choć nie występuje zawsze w żaglówce; budowa 
  • małych jednostek jest nieco inna.
Wszystkie te pomieszczenia są oświetlane za pomocą świetlików.

Co pod podłogą kabiny?

Budowa kadłuba jachtu nie kończy się jednak na części mieszkalnej. Pod nią, a konkretnie pod gretingami, czyli drewnianą podłogą, znajduje się zęza. To z niej zwykle wybiera się wodę podczas żeglugi. Jest to najniższy punkt całego jachtu, jeśli chodzi o jego powierzchnię użytkową.

Warto pamiętać też o takim elemencie wyposażenia jak kotwica, która jednak często spuszczana jest do zbiornika z pokładu, przynajmniej w przypadku mniejszych jednostek. Zewnętrzna część kadłuba pokrywana jest regularnie laminatem, co ma zwiększyć niezatapialność. 

Jachty w marinie

Żagle, liny i maszty

Omasztowanie i olinowanie może mieć charakter stały albo tymczasowy. Sprawdź, jakie elementy jachtu żaglowego w tym kontekście dobrze znać.

Wszystko o masztach i linach stałych

Maszty umożliwiają stawianie żagli. Kiedyś były wykonywane głównie z drewna, dziś wykorzystuje się jeszcze dodatkowo stopy aluminium. Maszt mocuje się na stałe na w opętniku albo cęgach – tam umieszczana jest jego dolna część, czyli pięta. Góra masztu nazywana jest z kolei stopem.

Następnie masz mocowany jest w pionie przez sztag, czyli stalową linę biegnącą od topu masztu do dziobu. Dzielą się one na:

  • forsztag – biegnie najbardziej z przodu,
  • stensztag – biegnie do stengi masztu,
  • achtersztag – lina o tym samym kierunku, ale przeciwnym zwrocie.
Po bokach masztu mocują go wodziki, które przytwierdzone są do burt. Dodatkowo wanty podtrzymują maszty w różnych miejscach.

Dolna część masztu utrzymywana jest na bomie przy pięcie, a jej drugi koniec to nok. Jeśli między nokiem a topem znajduje się lina, to nazywa sie ją topenantą. Z kolei przy gaflach montowany jest gafel, którego zadaniem jest prostowanie górnej części żagla, z gardą przy maszcie i pikiem na końcu.

Ożaglowanie i olinowanie ruchome jachtu

Najczęściej używanym ożaglowaniem w formie ruchowym są te na slupach bermudzkich. Składa się ono z żagli szytych z materiału w prostokątach, czyli brytach. Większy z nich nazywa się grontem, a mniejszym fokiem. Pracuje się na nich za pomocą dwóch bazowych lin, czyli:

  • fałów – podnoszą i opuszczają żagle,
  • szotów – ustawiają kąt natarcia względem wiatru.
Do obsługi grotów potrzebne są:
  • liklina wszyta w lik przedni i wkładana w likszparę w maszcie,
  • ślizgacze, które ułatwiają poruszanie liny,
  • żmijka owinięta wokół masztu,
  • pierścienie – raczej zarezerwowane dla gafli.
Z kolei foki są obsługiwane przez:
  • raksy do mocowania żagla do sztagu,
  • rolfoku.

Rodzaje żagli

Do masztu przytwierdzone są żagle. Mogą, ze względu na kształt, różnić się one między sobą. Wyróżnia się żagle:

  • łacińskie,
  • lugrowe,
  • rozprzowe,
  • gaflowe,
  • bermudzkie,
  • rejowe.

Marina z lotu ptaka

Sprzęt pomocniczy do lin

Aby liny żeglarskie ruchome, tymczasowe spełniały swoją funkcję, muszą być obsługiwane odpowiednim osprzętem. Mowa o takich elementach jak:

  • knagi – dzięki znajomości węzła knagowego można obłożyć na nich szybko i sprawnie linę,
  • kipy – zapobiegają wypadnięciu szotów za burtę,
    kabestany – przyspieszają wybieranie lin za pomocą handszpaka, czyli korby,
  • szekle – elementy metalowe do łączenia obiektów,
  • bloczki – umożliwiają zmniejszenie potrzebnej do użycia siły, a także zmianę kierunku wybierania liny,
  • kausze – kształtki zapobiegające przecieraniu lin,
  • stopery – knagi, które mają mechanizm samozaciskowy,
  • kluzy i półkluzy – chronią pokład przed przetarciami w miejscach, gdzie liny intensywnie pracują.
Dodatkowo stosowane są też elementy olinowania stałego:
  • sztagowniki do przytwierdzania sztagu,
  • ściągacze do napinania olinowania.

Układ sterowania jachtem

W zasadzie we wszystkich mniejszych jachtach sterowanie zachodzi za pomocą urządzenia sterowego, czyli po prostu steru. Zwykle jego budowa jest prosta, bo składa się z:

  • płetwy sterowej,
  • jarzma,
  • rumpla.
Przy większych jednostkach, zwłaszcza wykorzystujących balast do uzyskania stateczności, często stosuje się koło sterowe, które szturwał łączy z płetwą sterową.

Niektóre jachty mają również silniki elektryczne, które mogą być przymocowane na stałe albo tymczasowo. Gdy wiesz już, jak wygląda budowa jachtu, nazewnictwo na pewno nie wydaje się takie straszne. Jeśli chcesz regularnie pływać, poznaj dobrze tajniki ożaglowania i podstawowe elementy budowy wszystkich elementów. To pozwoli Ci obsługiwać zarówno większe jachty z silnikiem motorowym, jak i mniejsze łodzie na maszt i dwa żagle, również w trudnych warunkach pogodowych.

Przeczytaj także:

Łódka osadzona na mieliźnie tzw sztrandowanie

Sztrandowanie – jak przeprowadzić osadzenie na mieliźnie?

Zastanawiasz się, czym jest sztrandowanie? Jak przeprowadzić osadzanie na mieliźnie? O czym pamiętać przy tym manewrze? Sprawdź!

Ludzie płynący żaglówką po wzburzonym morzu

Strona nawietrzna i zawietrzna – teoria żeglowania, kierunek wiatru

Strona nawietrzna i zawietrzna są ważne dla teorii żeglowania. Sprawdź, jak płynąć jachtem z wiatrem i dryfować dzięki ruchowi powietrza.

System IALA na wodzie

System IALA – co to za system oznakowania nawigacyjnego?

System IALA to system oznakowania nawigacyjnego, który wykorzystuje się na torach wodnych. Sprawdź, co to za znaki i jak je rozpoznawać.

Locja śródlądowa na wodzie

Locja śródlądowa – czym jest?

Zastanawiasz się, czym jest locja śródlądowa? Czym różni się od morskiej? Co oznacza w żeglarskim świecie? Jakie są jej elementy? Sprawdź!

Żaglówka płynaca  z kursem względem wiatru po morzu

Kurs względem wiatru – podstawowe pojęcie teorii żeglowania

Kurs względem wiatru to istotna kwestia, którą warto znać na przykład na jachcie. Co oznacza? Jak się wyznacza kierunek? Sprawdź!