Osoba z uprawnieniami i książeczką żeglarską sterująca łodzią

Książeczka żeglarska – co daje na statkach, czym jest i jak ją wyrobić?

Książeczka żeglarska – co daje dla marynarzy i rybaków na statkach morskich? Sprawdź dokument wydawany w urzędzie morskim.

Każdy, kto planuje żeglować nie tylko amatorsko, ale i zawodowo, wie, czym jest książeczka żeglarska. Co daje ten dokument i dlaczego jest taki ważny? Jak go uzyskać? Sprawdź, co warto wiedzieć!

Czym jest książeczka żeglarska?

Książeczka żeglarska, często utożsamiana z książeczką marynarza, to oficjalny dokument rejestrowy, który potwierdza udział danej osoby w rejsach morskich. Dla żeglarzy-amatorów może mieć wartość sentymentalną lub służyć jako osobisty dziennik rejsów. Natomiast dla osób planujących pracę na morzu i żeglarstwo zawodowe – niezależnie od rangi – jest dokumentem niezbędnym.

Za wystawienie lub wymianę książeczki żeglarskiej w Polsce odpowiada dyrektor urzędu morskiego. Wydanie książeczki żeglarskiej poza granicami kraju należy do obowiązków polskiego urzędu konsularnego. Za przepisy w sprawie jej wydawania odpowiada minister właściwy dla spraw gospodarki morskiej. Obecnie książeczki są wydawane według rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2023 roku.

Mężczyzna w kamizelce ratunkowej sterujący jachtem

Jak wygląda książeczka żeglarska?

Książeczka ma formę niewielkiej, papierowej książki formatu zbliżonego do paszportu. Zawiera:

  • dane osobowe właściciela,
  • numer dokumentu,
  • wpisy dotyczące rejsów,
  • pieczątki kapitanów i armatorów potwierdzające służbę na pokładzie,
  • dane o uprawnieniach i szkoleniach (na przykład kursy STCW).
Każdy rejs potwierdzany jest odpowiednim wpisem, dlatego ważne jest regularne aktualizowanie książeczki u osób odpowiedzialnych w jednostce.

Książeczka żeglarska – do czego uprawnia?

Skoro nie zastępuje patentów żeglarskich, to po co jest potrzebna książeczka żeglarska? Do czego uprawnia? Na pewno nie do prowadzenia jednostki. Stanowi jednak dokumentację doświadczenia morskiego i jest wymagana w przypadku ubiegania się o pracę na statkach morskich, w tym komercyjnych jachtach i żaglowcach. Może być także potrzebna podczas procedur uzyskiwania wyższych stopni żeglarskich lub patentów zawodowych w granicach Rzeczypospolitej Polskiej.

W skrócie – książeczka żeglarska to:

  • potwierdzenie przebiegu zatrudnienia na statkach,
  • obowiązkowy dokument przy pracy na statku (również jako członek załogi pomocniczej), który potwierdza, że znasz się na osprzęcie żeglarskim,
  • pomocny materiał przy zdobywaniu kolejnych uprawnień na przykład związanych z nawigacją.

Mężczyzna sterujący jachtem obok kobieta oboje w kamizelkach ratunkowych

Książeczka żeglarska a książeczka marynarza – czy to jest to samo?

W praktyce te dwa określenia często używane są zamiennie, jednak z formalnego punktu widzenia książeczka marynarza to urzędowa nazwa dokumentu wydawanego przez Urząd Morski. Jest to ta sama książeczka, o której potocznie mówi się „żeglarska”, zwłaszcza w środowisku żeglarskim.

Książeczka żeglarska – jak wyrobić dokument?

W związku z powyższymi możliwościami może interesować Cię zdobycie książeczki żeglarskiej. Jak uzyskać ten dokument? Proces wyrobienia książeczki jest sformalizowany, ale nie należy do szczególnie skomplikowanych. Oto podstawowe wymagania:

  • pełnoletność – dokument mogą uzyskać wyłącznie osoby powyżej 18. roku życia,
  • zaświadczenie lekarskie – konieczne jest przejście badań u lekarza uprawnionego do wydawania orzeczeń dla marynarzy (tak zwany lekarz medycyny morskiej),
  • dowód osobisty lub paszport – potrzebny do potwierdzenia tożsamości,
  • fotografia – aktualne zdjęcie zgodne z wymaganiami dokumentowymi na przykład paszportowe,
  • wypełniony wniosek – dostępny w urzędach morskich lub do pobrania ze strony internetowej Urzędu Morskiego.

Gdzie złożyć wniosek?

Dokumenty w sprawie książeczki żeglarskiej składa się w Urzędzie Morskim właściwym dla miejsca zamieszkania. Najczęściej są to placówki w Gdyni, Szczecinie lub Słupsku. Książeczkę żeglarską odbiera się osobiście.

Ludzie w odzieży żeglarskiej płynacy żaglówką na morzu

Ile kosztuje wyrobienie książeczki żeglarskiej?

Kiedy wiesz, jakie są w przypadku książeczki żeglarskiej wymagania, pozostaje kwestia opłat. Za wystawienie książeczki żeglarskiej zapłacisz 50 zł – jest to cena ustawowa i odpowiednia na 2025 rok. Prócz tego ponosisz koszt badania lekarskiego. Waha się on od 150 do 300 zł, zależnie od placówki i jej lokalizacji. Świadectwo zdrowia stwierdzające zdolność do pracy na statku jest wymagane do uzyskania książeczki. W przypadku wymiany książeczki żeglarskiej lub wystawienia jej duplikatu cena może być dwukrotnie wyższa.

Kiedy wystawia się książeczkę żeglarską?

Książeczkę żeglarską wystawia się na wniosek osoby zainteresowanej. Może to być:

  • rybak lub marynarz,
  • osoba, która ukończyła szkolenie dotyczące bezpieczeństwa stopnia podstawowego według wytycznych Międzynarodowej konwencji o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw oraz pełnienia wacht, sporządzonej w Londynie dnia 7 lipca 1978 r.,
  • osoby, która jest z armatorem w stosunku pracy,
  • ucznia szkoły morskiej, który chce rozpocząć praktyki.

Uzyskanie książeczki żeglarskiej – na jak długo?

Książeczka żeglarska jest wystawiana na określone okresy:

  • na czas przebiegu pracy na konkretnym statku w ramach podróży morskiej na przykład na morskich statkach handlowych, w przypadku wystawienia przez konsula Rzeczypospolitej Polskiej,
  • na czas nieokreślony dla marynarza lub rybaka, chyba że wniosek o wystawienie lub wymianę książeczki żeglarskiej złożony był na czas określony,
  • w przypadku zawartej lub zamierzonej umowy – na czas jej trwania,
  • w przypadku uczniów – na czas trwania praktyk.
Wyrobienie książeczki żeglarskiej to nie tylko formalność – to krok w stronę profesjonalizacji swojej obecności na morzu. Choć nie zastępuje patentów ani uprawnień do prowadzenia jachtów, stanowi ważny dokument potwierdzający doświadczenie i historię rejsów. Dla tych, którzy chcą pracować na morzu lub myślą o dalszej edukacji w zakresie żeglarstwa morskiego, książeczka to absolutna podstawa. Gdy wiesz, jak wyrobić książeczkę żeglarską, możesz przygotować wszystkie dokumenty i starać się o jej uzyskanie.

Przeczytaj także:

Grupa osób żeglujących

Patent żeglarski – jak zostać żeglarzem jachtowym?

Patent żeglarski to uprawnienie, które umożliwia zostanie żeglarzem jachtowym. Jak wygląda kurs, egzamin? Sprawdź, jak zdobyć patent żeglarza.

Żaglówka płynąca po morzu

Zwrot przez sztag – wyjaśniamy, jak wykonać ten manewr!

Zrozum, jak wykonać zwrot przez sztag! Przejdź z jednego bajdewindu do drugiego, pokonując kąt martwy, by żagle mogły efektywnie pracować.

Dwoje ludzie w kapokach płynących żaglówką

Jak trymować żagle na jachcie? Poradnik dla żeglarzy

Odkryj, jak trymować żagle na jachcie, aby płynąć szybciej. Poznaj techniki ustawiania żagli, które pomogą Ci w żeglarstwie

Żaglówka płynaca  z kursem względem wiatru po morzu

Kurs względem wiatru – podstawowe pojęcie teorii żeglowania

Kurs względem wiatru to istotna kwestia, którą warto znać na przykład na jachcie. Co oznacza? Jak się wyznacza kierunek? Sprawdź!

Mężczyzna w kamizelce pływający skuterem wodnym

Czy na skuter wodny trzeba mieć uprawnienia?

Planujesz pływać na skuterze wodnym? Dowiedz się, jakie uprawnienia na skuter wodny są wymagane oraz czy potrzebujesz patentu do wynajmu!