Parajeździectwo – co to jest? Na czym polega?

Parajeździectwo, czyli dyscyplina jeździecka dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami (athletes with a physical disability, według terminologii IPC, czyli International Paralympic Committee), zyskało międzynarodowe uznanie w drugiej połowie XX wieku. Choć osoby z różnymi ograniczeniami fizycznymi od dawna korzystały z jazdy konnej w celach rehabilitacyjnych, to dopiero w latach 80. XX wieku parajeździectwo zaczęło być traktowane jako pełnoprawna dyscyplina sportowa. Przełomowym momentem był debiut tej konkurencji na Igrzyskach Paraolimpijskich w 1984 roku.

W kolejnych latach parajeździectwo ewoluowało. Od Igrzysk Paraolimpijskich w Atlancie w 1996 roku, gdzie paraujeżdżenie stało się stałym elementem programu, zawodnicy z niepełnosprawnościami rywalizują na najwyższym poziomie, prezentując umiejętności i determinację. Obecnie parajeździectwo jest uznawane za sport wymagający nie tylko doskonałej techniki, ale także głębokiej więzi między jeźdźcem a koniem.

W parajeździectwie mogą brać udział osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności fizycznej, w tym między innymi z porażeniem mózgowym, amputacjami, urazami rdzenia kręgowego czy dystrofią mięśniową. Uczestnicy są klasyfikowani do odpowiednich grup startowych w zależności od poziomu sprawności i zakresu ruchu, by rywalizacja była możliwie sprawiedliwa.

• Grupa I obejmuje osoby z najbardziej ograniczoną mobilnością, często poruszające się na wózkach, z ograniczoną kontrolą nad tułowiem i kończynami.
  
• Grupa II to zawodnicy również z dużymi ograniczeniami, ale z nieco lepszą równowagą lub funkcją kończyn.
  
• Grupy III i IV to osoby z umiarkowanymi ograniczeniami – na przykład paraliżem jednej strony ciała czy amputacjami kończyn.
  
• Grupa V obejmuje osoby z najmniejszymi ograniczeniami, często z niepełnosprawnością kończyny górnej lub lekkimi zaburzeniami koordynacji.

Największe zawody w tej dyscyplinie odbywają się w ramach igrzysk oraz Mistrzostw Świata i Europy organizowanych przez Międzynarodową Federację Jeździecką (FEI). W zawodach uczestniczą zarówno indywidualni zawodnicy, jak i drużyny narodowe, a rywalizacja toczy się w różnych klasach, zgodnie z wcześniej ustaloną klasyfikacją medyczną. Wszystkie występy są oceniane przez sędziów FEI według ściśle określonych kryteriów.

W początkowym okresie rozwoju parajeździectwa duże znaczenie miały organizacje takie jak Cerebral Palsy-International Sports and Recreation Association (CPISRA), które promowały sporty dostępne dla osób z porażeniem mózgowym, w tym jazdę konną jako formę terapii i aktywności fizycznej. Z czasem jednak zarządzanie dyscypliną zostało przekazane bardziej wyspecjalizowanym federacjom – obecnie niemal wszystkie międzynarodowe zawody odbywają się pod auspicjami FEI, która odpowiada za przepisy, standardy i rozwój dyscypliny na świecie.

Parajeździectwo to pełnoprawna dyscyplina sportowa z jasno określonymi zasadami i międzynarodowymi zawodami. Umożliwia osobom z niepełnosprawnością fizyczną start w profesjonalnych rozgrywkach, a tym samym też pełną emocji rywalizację z innymi.