Curling na wózkach – na czym polega?

​Curling na wózkach inwalidzkich to adaptacja tradycyjnego curlingu, dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami ruchowymi. Choć sam sport wywodzi się z XVI-wiecznej Szkocji, i ten parasport dla zawodników poruszających się na wózkach pojawiła się znacznie później. W Europie pierwsze mecze curlingu na wózkach zaczęto rozgrywać pod koniec lat 90. XX wieku, natomiast w Ameryce Północnej dyscyplina ta zyskała na znaczeniu od 2002 roku. Szybki rozwój tej formy aktywności doprowadził do włączenia jej do programu Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich w Turynie w 2006 roku, co znacząco przyczyniło się do wzrostu jej rozpoznawalności na świecie. ​

W Polsce chętnych do gry w curling nie brakuje, choć jego historia w wersji dla osób niepełnosprawnych nie jest długa. Pierwsze kluby i drużyny zaczęły powstawać po 2006 roku, kiedy to dyscyplina zadebiutowała na paraolimpiadzie. Obecnie w kraju funkcjonuje kilkanaście klubów curlingowych, zrzeszających ponad 400 zawodników.

Zasady gry nie różnią się znacząco dla osób poruszających się na wózkach. Grają dwie czteroosobowe drużyny, które rywalizują ze sobą na lodowisku o standardowych wymiarach, identycznych jak w tradycyjnym curlingu. Zespoły na zmianę wypuszczają granitowe kamienie w stronę celu – strefy punktowej wyznaczonej przez koncentryczne okręgi na lodzie. Punktacja przyznawana jest na koniec każdej rundy (tak zwanego „endu”), w zależności od tego, ile kamieni jednej drużyny znajduje się bliżej środka celu niż najbliższy kamień przeciwnika. Mecz zazwyczaj trwa osiem endów.

W przeciwieństwie do klasycznego curlingu, zawodnicy na wózkach nie mogą korzystać z zamiatania lodu, co sprawia, że każdy rzut ma być niezwykle precyzyjny. Kamienie wypuszcza się z pozycji siedzącej – zawodnik może zrobić to ręką albo użyć specjalnego kijka, który pozwala nadać kamieniowi kierunek i rotację. W trakcie zagrania wózek ma być całkowicie nieruchomy, a rzut wykonywany z odpowiedniej strefy lodowiska, tak zwanej „delivery zone”. Precyzja i strategia odgrywają tu znacznie większą rolę niż w wersji ze szczotkowaniem.

Drużyny podczas gry w curling mają być mieszane pod względem płci – w składzie każdej reprezentacji znajduje się co najmniej jedna kobieta lub jeden mężczyzna. Nie ma osobnych pozycji jak w klasycznej odmianie (na przykład skip, vice-skip), ale jedna osoba pełni funkcję kapitana, który odpowiada za strategię i koordynację zagrywek. 

W Igrzyskach Paraolimpijskich biorą udział reprezentacje narodowe z całego świata, a poziom sportowy z roku na rok rośnie. Mecze paraolimpijskie rozgrywane są zgodnie z zasadami ustalonymi przez Światową Federację Curlingu (WCF), która nadzoruje również eliminacje oraz inne międzynarodowe turnieje.

Poza paraolimpiadą, najważniejszym wydarzeniem w kalendarzu są Mistrzostwa Świata w curlingu na wózkach, które odbywają się co roku. Turniej ten przyciąga najlepsze drużyny, często będące jednocześnie faworytami paraolimpijskich zmagań. Istnieją też regionalne i kontynentalne rozgrywki, a w wielu krajach – w tym w Polsce – rozwijane są ligi i mistrzostwa krajowe. Na paraigrzyskach nie ma jeszcze osobnej rywalizacji w mikście (2 zawodników, 2 zawodniczki), chociaż w klasycznym curlingu takie zawody już istnieją.

Curling na wózkach to nie tylko dyscyplina sportowa, ale też sposób na aktywność i integrację osób z niepełnosprawnościami. Choć wymaga precyzji i strategii, to przede wszystkim daje szansę na udział w zespołowej grze, dostępnej dla każdego niezależnie od ograniczeń ruchowych.