Chata Teryego (Téryho chata, Schronisko Teryego) – szlaki, historia i dojazd

Téryho chata, znana też jako Chata Teryego, Schronisko Téryego lub po prostu Terinka, znajduje się na wysokości 2015 metrów nad poziomem morza na granicy Doliny Małej Zimnej Wody i Doliny Pięciu Stawów Spiskich w słowackich Tatrach Wysokich. To najwyżej położone całoroczne schronisko w Tatrach – czynne przez 365 dni w roku! Wyżej usytuowane jest tylko schronisko pod Rysami, otwierane jednak tylko sezonowo.

Choć warunki potrafią być tu surowe, a śnieg zalega nawet latem, to właśnie to sprawia, że miejsce ma swój niepowtarzalny klimat. A gdy raz usiądziesz na ławce przed chatą i spojrzysz na otaczające szczyty Lodowej Grani ,to będziesz chciał tutaj wrócić! 

Projekt chaty powstał pod czujnym okiem architekta Gideona Majunkego – człowieka, który potrafił połączyć funkcjonalność z estetyką idealnie wpisującą się w surowy krajobraz Tatr. Budowę ukończono w 1899 roku, co samo w sobie brzmi imponująco, biorąc pod uwagę, że ponad 50 ton materiałów budowlanych trzeba było wnosić tak wysoko na plecach. Bez dronów, helikopterów, kolejek linowych czy innych współczesnych ułatwień. Po prostu siła mięśni i niezłomna determinacja wszystkich, którzy pracowali nad tym obiektem. Dzięki nim schronisko zostało otwarte.

Chatka Teryego nie nazywa się tak bez powodu. Patron schroniska, Ödön Téry, to postać legendarna w świecie taternictwa. Był nie tylko zapalonym wspinaczem, ale również inicjatorem powstania schroniska. Sam zdobywał pobliskie szczyty i miał wizję stworzenia bezpiecznego miejsca dla wszystkich, którzy – tak jak on – kochają górskie wędrówki. Dzięki niemu Chata stała się azylem dla pokoleń wspinaczy i turystów.

W ciągu dekad Chata Téryego przeszła przez wiele rąk i niejedną burzliwą historię. W okresie międzywojennym należała do Klubu Czechosłowackich Turystów, a od 1939 roku pod opiekę przejął ją Klub Słowackich Turystów i Narciarzy. Gdy nastały mroczne czasy II wojny światowej, schronisko stało się bezpieczną przystanią dla polskich jeńców wojennych, którzy – dzięki pomocy odważnych Słowaków – znajdowali tu chwilowy azyl przed dalszą drogą w doliny.

Lata 80. przyniosły remont – w latach 1984-1986 chatę zmodernizowano, ale z ogromnym szacunkiem dla oryginalnego projektu. Zachowano charakterystyczny wygląd i klimat, który czyni to miejsce tak wyjątkowym. Od 1991 roku nadzór nad chatą przejęły różne słowackie organizacje turystyczne – dziś zarządza nią wspólnie Klub Słowackich Turystów (KST) i Słowackie Towarzystwo Wspinaczkowe JAMES.

Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się, że to tylko kamienna chatka w górach, to w rzeczywistości Chata Téryego jest nowoczesna – na swój górski sposób. Dzięki instalacji paneli słonecznych schronisko jest dziś w pełni zelektryfikowane, a jednocześnie ekologiczne i samowystarczalne. Od 2004 roku gospodarzem chaty jest Peter Michalka – człowiek z sercem do gór i talentem do zarządzania tym wyjątkowym miejscem.

Chata Téryego to prawdziwa perła Tatr Wysokich – ale jak to z perełkami bywa, nie znajdziesz jej tuż przy parkingu. Trzeba się trochę wysilić, by ją zdobyć, ale uwierz – każda kropla potu warta jest widoków i klimatu tego miejsca! Oto w jaki sposób możesz tam dotrzeć.

Twoją bazą wypadową będzie Stary Smokowiec. To urocza miejscowość po słowackiej stronie Tatr, bardzo popularna wśród turystów. Możesz się tu dostać:

• samochodem – z Zakopanego przez Łysą Polanę i Tatrzańską Kotlinę (około 1,5 godziny jazdy);
  
• autobusem SAD – kursy z różnych słowackich miast, w tym z Popradu;
  
• Tatrzańską Elektryczną Kolejką – na przykład z Popradu;

Z centrum Starego Smokowca rozpoczyna się szlak zielony prowadzący na Hrebienok (Siodełko). To popularne wśród turystów miejsce z tarasem widokowym i stacją kolejki linowo-szynowej. 

Podejście na piechotę zajmuje około godziny, a droga jest szeroka i dobrze oznakowana. Jeśli brakuje Ci sił, możesz wjechać kolejką szynową – to tylko 7 minut jazdy, a zaoszczędzasz prawie godzinę trekkingu. Kolejka kursuje regularnie, a bilety kupisz na miejscu w kasie lub online.

Z Hrebienoka ruszasz dalej czerwonym szlakiem, który jest częścią słynnej Tatrzańskiej Magistrali. Szlak biegnie przez okazałe lasy aż do Schroniska Zamkowskiego (Zamkovského chata). Tam znajduje się restauracja, baza noclegowa oraz mini plac zabaw dla dzieci.

Chata Téryego zimą? To już nie zwykła górska wycieczka – to prawdziwa ekspedycja, która wymaga doświadczenia, odwagi i szacunku do gór. Gdy Tatry okrywają się białym puchem, wszystko się zmienia: krajobrazy stają się bajkowe, ale szlaki – znacznie bardziej wymagające.

Podejście, które latem jest miłą wędrówką z pięknymi widokami, zimą zmienia się w surową walkę z warunkami. Śnieg, wiatr, oblodzenia i realne zagrożenie lawinowe sprawiają, że tylko dobrze przygotowani turyści powinni planować wyprawę do Terynki o tej porze roku.

Niezbędny zimowy ekwipunek to przede wszystkim:

• raki – do poruszania się po oblodzonych odcinkach;
• czekan – niezbędny przy stromych podejściach i w razie poślizgu;
• zestaw lawinowy (detektor, sonda, łopatka);
• ciepła odzież, gogle, rękawice, termos z herbatą i zapas jedzenia.

Wydaje Ci się, że odkręcisz kran i poleci gorąca woda? Nic z tego! W Terynce jest jedynie zimna woda, którą uzyskuje się poprzez topienie śniegu, a latem sprowadza się ją z okolicznych górskich potoków. Nie natkniesz się tutaj na bujną trawę czy kosodrzewinę. Chatę otaczają wygładzone przez lodowiec skały, pomiędzy którymi rosną tylko porosty.

Chociaż od 2004 roku schronisko jest częściowo zelektryfikowane dzięki panelom słonecznym, to brak prądu jest tu bardziej normą niż wyjątkiem. Światło zapewniają lampy gazowe, które tworzą niesamowity klimat – przy ich blasku wieczory w jadalni przypominają dawne czasy pionierów Tatr.

Decydując się na posiłek, możesz liczyć na solidne, górskie klasyki. Koniecznie spróbuj legendarnej zupy czosnkowej, naleśników z domowymi dodatkami i obowiązkowo – herbaty z rumem, czyli „tatrzańskiego grzańca”.

Jeśli szukasz prawdziwej górskiej przygody – chata Teryego, szlaki i wokół położone jeziora to strzał w dziesiątkę. Spakuj plecak, ubierz dobre buty i ruszaj – Tatry w Słowacji czekają, aż je zdobędziesz!