Prawo drogi na wodzie mówi, kto ma pierwszeństwo na wodzie. Sprawdź, jak działa prawo drogi na śródlądziu i jakie przepisy obowiązują statki.
Prawo drogi na wodzie to zestaw zasad, według których powinny postępować wszystkie jednostki poruszające się po morzu, a także wodach śródlądowych. Sprawdź, jak wyglądają te reguły i o czym warto pamiętać, aby uniknąć kolizji.
Istnieje na wodzie coś takiego jak prawo drogi, żeglarstwo nie jest tutaj wyjątkiem, jednak przepisy te nie wyglądają tak, jak przepisy ruchu drogowego. Nie zawierają przede wszystkim informacji o tym, kto ma pierwszeństwo. Określają jednak przepisy ruchu drogowego, czyli zbiór zasad, które mówią o tym, jak unikać kolizji. Nawet ich przestrzegania nie zwalnia z zasady, aby mieć na pokładzie odpowiedni sprzęt na przykład koła ratunkowe.
Aby można było zrozumieć i w pełni stosować przepisy ruchu wodnego, trzeba najpierw poznać podstawowe pojęcia dotyczące jednostek, które znajdują się na wodzie. Jedne i drugie są zawarte w Międzynarodowych Przepisach o Zapobieganiu Zderzeniom na Morzu, dokumencie z 1972 roku. Są to:
W Polsce innym przepisem, który reguluje kwestię pływania na śródlądziu, jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 28 kwietnia 2003 roku w sprawie przepisów żeglugowych na śródlądowych drogach wodnych. Wprowadzają one nieco zmian w pojęciach, ale również dodają kolejne definicje, dotyczące statków o dużej prędkości. Są to jednostki, które pływają z prędkością ponad 40 km/h, w tym:
W przypadku żeglarstwa pierwszeństwo na wodzie ma ten statek, który ma mniejsze szanse na zmianę kursu. Przede wszystkim jednak prawo drogi na wodach śródlądowych, podobnie jak na wodach morskich, zakłada, że każda jednostka powinna poruszać się z bezpieczną prędkością, która:
Na wodzie obowiązują konkretne zasady związane z hierarchią statków. Wyłączone są z niej statki o ograniczonej możliwości manewrowania i takie, które nie odpowiadają za swoje ruchy – im powinna ustąpić każda inna jednostka. Wodnosamoloty z kolei mają z zasady unikać zderzeń i zmienić kurs na taki, który nie jest kolizyjny; utrzymuje się, że powinny trzymać się z daleka od innych statków. A co z pozostałymi jednostkami? Oto mała podpowiedź wynikająca z przepisów żeglugowych:
W przypadku jachtów, które zwykle używane są do żeglugi śródlądowej, zasada jest prosta: jeśli któryś mały statek płynie pełniejszym kursem, należy ustąpić mu z drogi. Oznacza to, że w parach:
Są sytuacje, w których statek wyprzedzający nie może wykonać manewru. Mowa o miejscach, które mają odpowiednie oznaczenia zakazu wykonywania tego manewru oraz manewru mijania, a także przestrzeniach pod mostami i przy śluzach. Aby było ono w ogóle bezpieczne, statek wymijany ustępuje drogi i ułatwia zamiar mijania czy wyprzedzania. Z zasady manewr wykonuje się z lewej strony, chyba że kanał jest na tyle szeroki, że pozwala wyprzedzać z prawej. Inną zasadą w przypadku statków żaglowych jest wykonywanie manewru od nawietrznej, aby manewr w ogóle doszedł do skutku.
W przypadku żeglowania na morzu należy zachowywać się na tyle bezpiecznie, na ile okoliczności na to pozwalają. Dużym wyznacznikiem jest w tym przypadku to, z której strony wieje wiatr, jeśli dwa statki są na kursie kolizyjnym. Zasady są następujące:
Termin ten pojawia się w przypadku żeglugi śródlądowej. Wszystkie statki pływające z prędkością większą niż 40 km/h lub poruszające się na podwodnych płatach powinny pozostawiać innym statkom akwen zapewniający im możliwość zachowania kursu oraz swobodę manewrowania. To oznacza, że wysoka prędkość w myśl rozporządzenia nie oznacza, że statkowi należy ustąpić drogi. Co więcej, statki takie manewr wyprzedzania powinny sygnalizować we właściwym czasie i ustępować drogi temu, na kogo wskazuje prawo.
Tak, i warto o tym pamiętać. Na wodzie, podobnie jak na lądzie, jednostki powinny poruszać się po prawej stronie drogi wodnej, czyli po prawej stronie toru wodnego. Tej zasady należy przestrzegać zawsze, zwłaszcza podczas mijania czy ustępowania drogi drugiemu statkowi.
Bardzo niebezpieczną sytuacją jest mijanie się statków przy wejściu do portu. Prawo drogi na morzu, podobnie jak prawo drogi na śródlądziu, jasno wskazuje, że to jednostka pływająca, która opuszcza port, ma pierwszeństwo. Oznacza to, że należy ustąpić z drogi statkowi, który wypływa z portu.
Zachowanie na wodzie powinno prowadzić do braku kolizji. Zasad związanych z pierwszeństwem na wodzie nie powinni też nadużywać żadni kierujący statkami, również statkami pasażerskimi i innymi dużymi jednostkami. W razie zdarzeń na wodzie, aby ustalić winnego, odwołuje się do przepisów regulujących czynności na wodzie, w tym manewru mijania i wyprzedzania, oraz fakt, czy statki ustępowały zgodnie z nimi.
