Co to jest paraolimpiada?

Wszystko zaczęło się w starożytnej Grecji. Co cztery lata najlepsi z najlepszych zjeżdżali do Olimpii, aby walczyć o sławę, chwałę oraz oliwny wieniec na głowie. Igrzyska olimpijskie były świętem siły i hartu ducha, ale... tylko dla nielicznych. Kobiety? Zakazane. Osoby z niepełnosprawnościami? Nawet nie brano ich pod uwagę. Minęły wieki, zanim idea sportowej rywalizacji zaczęła obejmować wszystkich.

Po II wojnie światowej tysiące ludzi wróciło z frontu z poważnymi urazami. Dla wielu z nich sport stał się nie tylko formą rehabilitacji, ale szansą na powrót do życia. Wtedy na scenę wkroczył sir Ludwig Guttmann – człowiek, który widział w sporcie coś więcej niż tylko rywalizację. W 1948 roku w brytyjskim szpitalu Stoke Mandeville zorganizował zawody dla weteranów wojennych z uszkodzeniami rdzenia kręgowego. Było to coś nowego. Żadnej litości, żadnego poklepywania po plecach – tylko czysta, sportowa walka. Tego samego roku, gdy w Londynie odbywały się igrzyska olimpijskie, na szpitalnym dziedzińcu Guttmann zorganizował zawody dla 16 pacjentów.

Pomysł spotkał się z ogromnym optymizmem. Z roku na rok uczestników przybywało, a Stoke Mandeville stało się symbolem sportu dla osób z niepełnosprawnościami. W 1960 roku Guttmann dopiął swego – Rzym był świadkiem pierwszych igrzysk paraolimpijskich. 400 sportowców z 23 krajów pokazało światu, że niepełnosprawność nie jest przeszkodą w walce o medale.

Kolejne lata to czas wielkich zmian. Zawody sportowe dla niepełnosprawnych rosły w siłę, przyciągając coraz więcej uczestników i widzów. Przełomowy był rok 1988, kiedy po raz pierwszy paraolimpijczycy rywalizowali na tych samych arenach co olimpijczycy. Seul, gdzie odbywały się gry, zyskał miano symbolu równości oraz wspólnego święta sportu.

Dziś zimowe oraz letnie igrzyska paraolimpijskie, organizowane przez Międzynarodowy Komitet Paralimpijski, to potężne wydarzenie, transmitowane na całym świecie. Odbywają się co cztery lata, tuż po zakończeniu tradycyjnych igrzysk, w tym samym mieście oraz na tych samych obiektach sportowych. W zawodach biorą udział tysiące osób z całego świata, a widzowie, którzy śledzą te zmagania, dostają potężną dawkę inspiracji!

W ostatnich edycjach igrzysk olimpijskich niepełnosprawnych w zawodach brało udział ponad 4 tysiące sportowców reprezentujących ponad 160 krajów, którzy rywalizowali o medale w kilkunastu różnych dyscyplinach. Co ciekawe, wiele z nich to klasyczne konkurencje znane z igrzysk olimpijskich, jednak dostosowane do potrzeb sportowców z niepełnosprawnościami. Inne natomiast stworzono specjalnie z myślą o tej grupie zawodników.

To jedna z najbardziej uniwersalnych dyscyplin, dostępna dla uczestników z różnymi rodzajami niepełnosprawności na przykład:

• amputacjami kończyn,
• porażeniem mózgowym,
• uszkodzeniem rdzenia kręgowego,
• wadami wzroku.
  

Pływanie cieszy się dużym zainteresowaniem wśród osób z niepełnosprawnościami, głównie dzięki wyjątkowym właściwościom wody. Siła wyporu zmniejsza obciążenie ciała, sprawiając, że ruchy są łatwiejsze nawet dla osób z osłabioną siłą mięśniową.

Osoby z niepełnosprawnościami kończyn często pływają z wykorzystaniem tylko jednej ręki lub jednej nogi, a sportowcy niewidomi są kierowani przez trenerów za pomocą specjalnych sygnałów dotykowych (tak zwana „tapera”), które ostrzegają ich o zbliżaniu się do ściany basenu.

Rugby na wózkach to sport dla prawdziwych twardzieli. Zawodnicy z urazami rdzenia kręgowego, paraliżem lub amputacjami walczą o punkty, ścierając się w pełnym kontakcie.

Specjalne wózki są wyposażone w dodatkowe elementy ochronne, które pozwalają na zderzenia oraz starcia. Mimo agresywnego charakteru sport ten wymaga także strategii i współpracy zespołowej.

To dyscyplina stworzona z myślą o osobach niewidomych lub niedowidzących. Cała gra opiera się na dźwiękach – piłka z dzwoneczkami pozwala zawodnikom namierzać jej pozycję, a cisza na trybunach jest absolutnym wymogiem.

Uczestnicy gry bronią bramki całym ciałem, rzucając się na parkiet, aby zatrzymać szybujące w ich stronę piłki. Umiejętność skupienia oraz szybki refleks decydują tu o sukcesie.

Szermierka na wózkach to połączenie elegancji, precyzji i niesamowitej strategii. Rywalizacja odbywa się w trzech klasach:

• A (pełna kontrola tułowia),
• B (ograniczona kontrola tułowia),
• C (minimalna kontrola tułowia).
  

Kolarstwo paraolimpijskie obejmuje różne formy wyzwań na przykład:

• jazda na klasycznych rowerach,
• tandemy dla osób niewidomych,
• rowery ręczne (handbike) dla sportowców z porażeniem kończyn dolnych.
  

W tej dyscyplinie wszyscy zawodnicy wykonują podejścia w pozycji leżącej na specjalnej ławce. To minimalizuje wpływ ograniczeń ruchowych na dolne partie ciała.

Sztangiści są podzieleni na kategorie wagowe, podobnie jak w klasycznym podnoszeniu ciężarów, co zapewnia równą rywalizację. Każdy ma trzy podejścia, a o zwycięstwie decyduje największy ciężar uniesiony zgodnie z zasadami technicznymi.

Łucznictwo pojawiło się na paraolimpiadzie już w 1960 roku podczas pierwszych oficjalnych igrzysk w Rzymie. Jest to więc jedna z najstarszych dyscyplin sportu w historii tego wydarzenia.

Łucznicy rywalizują zarówno indywidualnie, jak i w drużynach. Strzelają do tarczy z odległości 70 metrów, podobnie jak w klasycznych zawodach.

W sporcie paraolimpijskim istotną rolę odgrywa równość szans. Aby rywalizacja była sprawiedliwa, zawodnicy są klasyfikowani na podstawie rodzaju oraz stopnia niepełnosprawności. System ten pozwala na tworzenie grup o zbliżonych możliwościach fizycznych, aby każdy uczestnik miał realną szansę na walkę o zwycięstwo.

W igrzyskach biorą udział osoby z różnorodnymi niepełnosprawnościami – ruchowymi, sensorycznymi, jak i neurologicznymi. Wśród uczestników można znaleźć osoby po amputacjach, z porażeniem mózgowym, dystrofią mięśniową, uszkodzeniami rdzenia kręgowego, wadami wzroku, a także zawodników i zawodniczki z niepełnosprawnościami intelektualnymi.

W paraolimpiadzie nie liczy się brązowy, srebrny czy złoty medal. To nie zdobycie nagrody jest najważniejsze, ale pokonywanie własnych słabości oraz ograniczeń ciała. Osoby z niepełnosprawnościami fizycznymi i intelektualnymi udowadniają, że hart ducha, solidne przygotowanie oraz determinacja mogą przenosić góry!