Jak zostać przewodnikiem górskim? Wymagania, kursy, egzamin

Przewodnik górski to osoba uprawniona do bezpiecznego prowadzenia osób lub grup po terenach górskich, zarówno po znakowanych szlakach turystycznych, jak i w trudniejszych warunkach terenowych. Odpowiada on za bezpieczeństwo uczestników wycieczki, orientację w terenie oraz przekazywanie wiedzy o przyrodzie, geografii, historii i kulturze regionu. To zawód wymagający odpowiedzialności, dobrej kondycji fizycznej i umiejętności pracy z ludźmi w często zmieniających się, nieprzewidywalnych warunkach górskich. 

Obecność przewodnika górskiego jest wymagana przede wszystkim przy organizacji wycieczek szkolnych na trasach parków narodowych takich jak Tatrzański czy Pieniński, gdzie przepisy nakładają obowiązek zapewnienia opieki wykwalifikowanej osoby. Przewodnika często angażują także biura podróży, organizatorzy wyjazdów firmowych, grupy zorganizowane oraz instytucje, które wymagają potwierdzonych kwalifikacji i odpowiedzialności za bezpieczeństwo uczestników. 

W Polsce przewodnicy górscy dzielą się na trzy klasy: III, II i I. Ta pierwsza to podstawowy poziom, uprawniający do prowadzenia wycieczek w warunkach letnich po oznakowanych szlakach turystycznych. Klasa II rozszerza te uprawnienia o możliwość prowadzenia grup w trudniejszych warunkach, w tym zimą, oraz po drogach taternickich do III stopnia trudności w warunkach letnich. Klasa I to najwyższy stopień, pozwalający na prowadzenie wycieczek po drogach taternickich powyżej III stopnia trudności w warunkach letnich i powyżej II stopnia w warunkach zimowych.

Co więcej, przewodnicy górscy w Polsce posiadają uprawnienia przypisane do konkretnych pasm górskich takich jak Tatry, Beskidy czy Sudety. Na przykład, przewodnik tatrzański nie jest uprawniony do prowadzenia wycieczek w Sudetach bez odpowiednich uprawnień sudeckich.

Aby zostać przewodnikiem górskim w Polsce, niezbędne jest spełnienie określonych wymagań formalnych, odbycie specjalistycznego kursu przewodnika oraz zdanie egzaminu państwowego przed komisją powołaną przez urząd marszałkowski. Niezbędne są:

• pełnoletność,
  
• obywatelstwo polskie (lub Unii Europejskiej),
  
• niekaralność,
  
• dobry stan zdrowia potwierdzony zaświadczeniem lekarskim,
  
• wykształcenie co najmniej średnie.
  

Aby zdobyć uprawnienia przewodnika sudeckiego, wystarczy zapisać się na kurs obejmujący cały teren Sudetów. Zwykle szkolenie trwa około 1-1,5 roku i obejmuje zjazdy weekendowe, przejścia terenowe oraz zajęcia teoretyczne. Wymagania zdrowotne i formalne są takie same jak w innych specjalnościach, ale kurs koncentruje się na specyfice Sudetów: geologii, historii górnictwa, ochronie przyrody i topografii tego regionu. Po zakończeniu szkolenia należy zdać egzamin na przewodnika górskiego.

Przewodnik beskidzki to najczęściej wybierana specjalność. Kurs obejmuje teren Beskidów, Gorców, części Pienin i Bieszczad. Program kursu trwa od kilku miesięcy do ponad roku i zawiera zajęcia teoretyczne (historia, przyroda, pierwsza pomoc) oraz intensywne szkolenie terenowe, także zimowe. Egzamin odbywa się podobnie jak w innych specjalnościach i również jest organizowany przez marszałka województwa. Kursy beskidzkie dostępne są w wielu miastach i często organizowane przez koła przewodnickie PTTK lub akademickie SKPG.

Aby zostać przewodnikiem PTTK, ukończ kurs organizowany przez jeden z oddziałów tej organizacji, zazwyczaj w ramach konkretnej specjalności (na przykład górskiej, miejskiej, terenowej). Kursy te są zgodne z programami zatwierdzonymi przez Komisję Przewodnicką PTTK i często kończą się egzaminem wewnętrznym lub państwowym – jeśli przygotowują do uzyskania oficjalnych uprawnień marszałka województwa. Przewodnik PTTK to nie odrębna kategoria uprawnień, lecz członek organizacji, który działa w jej strukturach i często posiada legitymację przewodnicką oraz odznakę.

Perspektywy zawodowe dla przewodników górskich są obiecujące, zwłaszcza w kontekście rosnącego zainteresowania turystyką krajową i aktywnym wypoczynkiem. Wzrost liczby turystów poszukujących autentycznych doświadczeń w górach sprzyja zwiększonemu zapotrzebowaniu na wykwalifikowanych przewodników. Jednakże, ze względu na sezonowość tej profesji, wielu przewodników łączy ją z innymi formami zatrudnienia lub działalnością gospodarczą, aby zapewnić sobie stabilność finansową przez cały rok.

Zarobki przewodników górskich w Polsce są zróżnicowane i zależą od wielu czynników, takich jak lokalizacja, sezonowość, doświadczenie oraz forma zatrudnienia. Średnie miesięczne wynagrodzenie waha się od 3 000 do 6 000 zł brutto. W regionach turystycznych takich jak Tatry czy Bieszczady przewodnicy mogą liczyć na wyższe stawki ze względu na większy popyt na ich usługi. Dodatkowo często uzyskują oni dodatkowe dochody z prowizji za sprzedaż biletów, usług dodatkowych czy współpracy z lokalnymi firmami turystycznymi.

Chcąc rozpocząć pracę przewodnika górskiego i oprowadzać turystów trasami, wymagane jest zaangażowanie, solidne przygotowanie oraz ukończenie specjalistycznego kursu, który przygotowuje do pracy w terenie i do egzaminu państwowego. To odpowiedzialna, ale niezwykle satysfakcjonująca droga zawodowa dla tych, którzy chcą połączyć pasję do górskich wycieczek z pracą.