Ludzie w odzieży żeglarskiej płynacy żaglówką na morzu

Takielunek jachtu – wszystko, co powinieneś wiedzieć o olinowaniu jachtu żaglowego

Takielunek jachtu to olinowanie każdego jachtu żaglowego. Sprawdź, co żeglarz musi wiedzieć o linach żeglarskich i ich konserwacji.

Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z żeglarstwem, prawdopodobnie masz już za sobą pierwsze zetknięcie z terminologią, która potrafi przyprawić o zawrót głowy. Jednym z pojęć, które pojawiają się bardzo szybko, jest takielunek statku. Co to jest i jakie ma znaczenie?

Takielunek – co to jest?

W najprostszych słowach takielunek w żeglarstwie to cały system, dzięki któremu jacht może żeglować. Mowa tu zarówno o omasztowaniu, czyli wszystkich elementach związanych z masztem i jego osadzeniem, jak i o ożaglowaniu, czyli wszystkim, co dotyczy żagli i ich obsługi, a także osprzętem żeglarskim służącym do mocowania powyższych. Mówiąc obrazowo, jeśli kadłub to ciało jachtu, to takielunek jest jego mięśniami i ścięgnami – to on przenosi siłę wiatru na ruch jednostki. 

W skład takielunku, czyli omasztowania i ożaglowania statku, wchodzą:

  • maszt,
  • bom,
  • liny (w tym olinowanie ruchome, jak topenanta, szot, pikfał, kontrafał, fał foka, i bras, i stałe, czyli sztag, achtersztag, baksztag, jumpsztag, topwanty, wanty krzyżowe i wanty kolumnowe, które utrzymują maszt w płaszczyźnie prostopadłej do płaszczyzny symetrii), 
  • bloczki, knagi, kabestany i inne akcesoria.
To wszystko tworzy razem pełny takielunek, który znajdziesz na każdym jachcie żaglowym, a w bardziej rozbudowanej wersji – na większych jednostkach takich jak żaglowce.

Ludzie płynący żaglówką

Jak przygotować takielunek żeglarski do żeglugi?

Zanim postawisz żagle i ruszysz na wodę, warto mieć pewność, że Twój takielunek jest w dobrym stanie. Nawet jeśli dopiero uczysz się żeglować, warto od początku wyrabiać sobie dobre nawyki. Oto krótki instruktaż, jak przygotować sprzęt do wypłynięcia na wodę i jak sprawdzić, czy takielunek żaglowca nadaje się w ogóle na rejs.

1. Przygotowanie zacznij od oględzin masztu – czy nie widać na nim żadnych oznak korozji albo uszkodzeń mechanicznych na przykład przetarć? Maszt musi być sztywny i stabilny.
2. Sprawdź bom i jego stan. Pamiętaj, że on także pracuje pod dużym obciążeniem.
3. Zwróć uwagę na wszystkie liny. Fały (czyli liny do podnoszenia żagli) i szoty (służące do ich ustawiania) muszą być mocne, elastyczne, bez przetarć i zmechaceń. Jeśli choć jedna z lin budzi Twoje wątpliwości – wymień ją lub zapytaj kogoś bardziej doświadczonego o opinię.
4. Nie zapomnij też o napinaczach i olinowaniu stałym, czyli wantach i sztagach, które trzymają maszt w pionie. Muszą być dobrze napięte, ale nie przeciągnięte. Dobre wyczucie przychodzi z czasem, ale już na starcie warto wiedzieć, że luźna wanta to potencjalne zagrożenie, a zbyt napięta może uszkodzić kadłub lub maszt. 
5. Na koniec sprawdź wszystkie punkty mocowania – szekle, zawleczki, okucia. Często to drobne elementy zawodzą jako pierwsze.

Jak sprawdzić olinowanie i inne elementy przed rejsem?

Regularna kontrola takielunku to obowiązek każdego żeglarza – i to niezależnie od doświadczenia. Przed każdym wypłynięciem poświęć czas na przegląd osprzętu, który w zależności od wielkości jachtu może potrwać kilka lub kilkadziesiąt minut. Przejdź wzdłuż pokładu i rzuć okiem na wszystkie liny, napinacze, zaczepy. Zwróć uwagę, czy nic nie jest luźne, zardzewiałe lub wyraźnie zużyte. Sprawdź, czy fały nie są zaplątane, a bloki i knagi działają płynnie. Jeśli coś Cię niepokoi – lepiej nie wypływaj, dopóki nie usuniesz problemu. Chcesz uniknąć takich przykrych niespodzianek tuż przed rejsem? Pamiętaj o regularnej konserwacji takielunku statku. Dotyczy to też sprawdzania reszty osprzętu na przykład stanu kamizelek ratunkowych.

Po dłuższym rejsie lub żegludze w trudnych warunkach warto poświęcić więcej czasu na dokładny przegląd całego takielunku. Sól morska, silny wiatr, naprężenia – to wszystko wpływa na stan sprzętu i jego żywotność. Nawet najbardziej wytrzymałe komponenty na przykład liny stalowe, z czasem się zużywają. Dobrym nawykiem jest też robienie pełnej inspekcji takielunku przed rozpoczęciem sezonu żeglarskiego – najlepiej z pomocą fachowca lub instruktora, jeśli sam nie czujesz się jeszcze na siłach.

Takielunek to nie tylko zestaw lin i metalowych rurek. To system, który odpowiada za Twoje bezpieczeństwo i za to, jak dobrze Twój jacht radzi sobie na wodzie. Wiedza o tym, jak działa Twój jacht, da Ci nie tylko większy komfort, ale też prawdziwą frajdę z żeglowania.

Przeczytaj także:

Dezety w marinie

Dezeta – jacht bezpokładowy. Jak żeglować jachtem typu DZ?

Dezeta – jacht bezpokładowy mieczowy wiosłowo-żaglowy to często jacht szkoleniowy. Sprawdź, kiedy pływać na jachcie DZ i jak to wygląda.

Locja śródlądowa na wodzie

Locja śródlądowa – czym jest?

Zastanawiasz się, czym jest locja śródlądowa? Czym różni się od morskiej? Co oznacza w żeglarskim świecie? Jakie są jej elementy? Sprawdź!

Łódź z ożaglowaniem na wodzie

Typy ożaglowania – jakie są rodzaje ożaglowań jachtów?

Typy ożaglowania różnią się między sobą między innymi liczbą masztów i kształtem żagli. Co je charakteryzuje? Sprawdź, jakie są rodzaje ożaglowania.

Flaga powiewająca na maszcie statku

Bandera – co to? Czym różni się bandera od flagi?

Zastanawiaz się, czym jest bandera? Co odróżnia ją od flagi? Sprawdź, wskazówki dotyczące bander dla statku!

Żaglówka płynaca  z kursem względem wiatru po morzu

Kurs względem wiatru – podstawowe pojęcie teorii żeglowania

Kurs względem wiatru to istotna kwestia, którą warto znać na przykład na jachcie. Co oznacza? Jak się wyznacza kierunek? Sprawdź!