Zastanawiasz się, jakie są objawy odwodnienia? Co się dzieje, gdy ilość wody w organizmie spada? Jak dbać o odpowiednie nawodnienie? Sprawdź!
Odwodnienie to groźny stan, nawet jeśli jest lekkie. Niedobory wody w organizmie mogą być przyczyną poważnych problemów. Jakie są skutki picia zbyt małej ilości wody? Jak rozpoznać odwodnienie? Sprawdź przyczyny, objawy, skutki i leczenie.
Odwodnienie to stan, gdy zawartość wody w organizmie spada do poziomu, który utrudnia funkcjonowanie. Jeśli trwa długo, może zagrażać życiu, szczególnie w przypadku niemowląt, małych dzieci i osób starszych. Można wyróżnić następujące rodzaje odwodnienia:
– lekkie,
– umiarkowane,
– ostre.
Jeśli chodzi o etapy odwodnienia, przy utracie wody na poziomie 1-3% masy ciała pojawia się łagodne odwodnienie. Umiarkowane może występować już przy 4-6%, a ostre powyżej 7%.
Przeciętnie organizm potrzebuje około 2-2,5 litra dziennie. Nawet 2% ubytku wody może spowodować pierwsze objawy odwodnienia. Jakie są najczęstsze przyczyny takiego stanu?
– Biegunka i wymioty.
– Wysoka gorączka.
– Brak pragnienia (przyczyny to zaburzenia neurologiczne, zażywanie niektórych leków i zaawansowany wiek).
– Spożywanie zbyt małej ilości wody w ciągu dnia na przykład przy niedożywieniu.
– Spożywanie za dużych ilości soli lub środków, które mają działanie odwadniające, w tym kofeina lub alkohol.
– Intensywny i długotrwały wysiłek fizyczny.
Zastanawiasz się, jak wygląda człowiek odwodniony? Objawy różnią się w zależności od stopnia problemu. Sprawdź poniżej, po czym poznać odwodnienie organizmu.
Oznaki odwodnienia u dorosłych na tym etapie to przede wszystkim suchość w ustach, delikatne uczucie pragnienia oraz zmniejszona ilość oddawanego moczu, który może mieć ciemniejszą barwę. Mogą pojawić się także lekkie zmęczenie i subtelny ból głowy, jednak organizm wciąż jest w stanie kompensować niedostateczne spożycie wody.
Na tym poziomie objawy stają się bardziej uciążliwe – pojawia się silniejsze pragnienie, suchość skóry i błon śluzowych, a także zawroty i ból głowy. Odwodnienie daje też takie objawy jak osłabienie mięśni, przyspieszone tętno oraz spadek ciśnienia krwi. Mocz jest skąpy, a organizm zaczyna ograniczać produkcję potu.
W przypadku ciężkiego odwodnienia organizm nie jest już w stanie prawidłowo funkcjonować – pojawia się dezorientacja, apatia, a nawet utrata przytomności. Skóra staje się sucha, nieelastyczna i chłodna, oczy zapadają się, a serce bije bardzo szybko przy jednoczesnym spadku ciśnienia.
U niemowląt i małych dzieci odwodnienie może prowadzić do suchości w ustach i języku, braku łez podczas płaczu oraz zmniejszoną ilością mokrych pieluch (mniej niż 4-6 na dobę). Skóra staje się ponadto mniej elastyczna. Dziecko może być apatyczne, senne lub nadmiernie drażliwe, a jego oczy i ciemiączko mogą wyglądać na zapadnięte. Gdy mały organizm traci za dużo wody, może dojść do przyspieszonego tętna, chłodnej skóry i poważnych zaburzeń świadomości, co wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej.
Jeśli pojawia się odwodnienie, objawy skórne to jedna z rzeczy, na którą warto zwrócić uwagę. W tym przypadku można wykonać prosty test – uszczypnij swoją skórę na wierzchu dłoni. Przytrzymaj ją w ten sposób przez kilka sekund. Jeśli po tym skóra szybko wróci do poprzedniego stanu, to jesteś dobrze nawodniony. Jednak jeżeli wolno wraca do swojego kształtu, to jest znak odwodnienia organizmu.
Przy odwodnieniu język staje się suchy, szorstki i może mieć biały lub żółtawy nalot. W bardziej zaawansowanych stadiach może pojawić się popękana powierzchnia oraz uczucie lepkości w jamie ustnej. W skrajnym odwodnieniu język może wyglądać na obrzęknięty lub przeciwnie – cienki i wysuszony, co wskazuje na poważne zapotrzebowanie na wodę w organizmie.
Przy odwodnieniu mocz staje się ciemniejszy – od intensywnie żółtego po bursztynowy, a w skrajnych przypadkach może mieć nawet brązowy odcień. Im ciemniejszy kolor, tym większy stopień problemu, ponieważ organizm oszczędza wodę i wydala bardziej zagęszczony mocz. Dodatkowo jego ilość jest znacznie zmniejszona, a jego zapach może być intensywniejszy niż zwykle.
Przy odwodnieniu może wystąpić podwyższona temperatura ciała, ponieważ organizm ma trudności z regulacją ciepłoty poprzez pocenie się. Brak odpowiedniej ilości wody w organizmie sprawia, że mechanizm chłodzenia nie działa efektywnie, co może prowadzić do przegrzania. W skrajnych przypadkach odwodnienie może powodować gorączkę, dreszcze i osłabienie, co dodatkowo zwiększa ryzyko poważnych powikłań takich jak udar cieplny.
Czy odwodnienie jest groźne? Zdecydowanie. Konsekwencje odwodnienia w łagodnych i umiarkowanych przypadkach to osłabienie, spadek koncentracji, bóle głowy oraz zaburzenia pracy serca związane z niedoborem elektrolitów. Długotrwałe niespożywanie wystarczającej ilości wody negatywnie wpływa na funkcjonowanie nerek, zwiększając ryzyko powstawania chorób nerek i infekcji układu moczowego.
W skrajnych przypadkach odwodnienie może doprowadzić do wstrząsu hipowolemicznego, czyli groźnego spadku objętości krwi, co może skutkować niewydolnością narządów i śmiercią. Utrata dużej ilości płynów osłabia pracę mózgu, co może powodować dezorientację, omdlenia, a nawet śpiączkę.
Pojawiło się u Ciebie odwodnienie? Co robić w takim przypadku? Kiedy zauważysz pierwsze objawy odwodnienia, jak najszybciej powinieneś nawodnić organizm. Możesz wypić tyle wody, ile potrzebujesz, ale nie możesz uzupełniać braków zbyt gwałtownie (na przykład pijąc litr wody naraz), ponieważ nie da to dobrych efektów.
Jeśli masz umiarkowane odwodnienie, objawiające się zawrotami głowy, osłabieniem mięśni i przyspieszonym tętnem, konieczne jest szybkie nawodnienie i uzupełnienie elektrolitów. Warto też spożywać lekkie pokarmy bogate w wodę takie jak zupy, owoce czy warzywa. Jeśli Twój stan się nie poprawi w ciągu kilku godzin lub objawy się nasilą, skonsultuj się z lekarzem.
Ciężkie odwodnienie wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej. Z kolei ostre odwodnienie, skutkujące utratą przytomności i brakiem możliwości dalszego poruszania się, wymaga hospitalizacji. W takich przypadkach może być konieczne podawanie osobie odwodnionej glukozy lub roztworu chlorku sodu. Nie należy lekceważyć nawet małego odwodnienia.
Jeśli chcesz zapobiegać odwodnieniu i nie narazić się na poważną utratę płynów w organizmie, pamiętaj, aby regularnie pić wodę przez cały dzień, nawet jeśli nie czujesz pragnienia. Dorosły człowiek powinien spożywać co najmniej 1,5-2 litry dziennie, a podczas upałów, aktywności fizycznej i chorób przewlekłych lub biegunki zwiększ tę ilość. Nawadnianie organizmu można przeprowadzać napojami izotonicznymi, herbatą ziołową lub świeżo wyciskanymi sokami.
Chcąc zapobiegać ryzyku odwodnienia, warto też unikać nadmiernej konsumpcji kawy, alkoholu czy napojów energetycznych. Jeśli przebywasz w wysokiej temperaturze, noś lekkie ubrania, staraj się przebywać w cieniu i regularnie nawadniaj organizm, aby uniknąć przegrzania i nadmiernej utraty wody i elektrolitów przez pocenie się.
Rola wody w ciele jest bardzo ważna. Warto więc dbać o jej odpowiedni poziom. Jeśli przez kilka dni doprowadzisz do sytuacji, gdy pojawia się poważny niedobór wody w organizmie, skutki odwodnienia mogą być poważne. Pijąc za mało, zauważysz, że czujesz się gorzej, wyniki treningowe się pogarszają, a skóra traci elastyczność. Dlatego też sięgaj regularnie po płyny takie jak woda i napoje bezcukrowe, napój izotoniczny, hipotoniczny, hipertoniczny, jeśli poważnie myślisz o swoim zdrowiu i o sporcie.
