Ćwiczenia na stawy w RZS (reumatoidalne zapalenie stawów) – rehabilitacja, którą wykonasz w domu

Ćwiczenia zwiększają elastyczność, wzmacniają mięśnie oraz poprawiają ruchomość i wpływają korzystnie na Twoją ogólną sprawność. Ważne jest jednak, aby dopasować ćwiczenia do stopnia zaawansowania choroby i stanu zdrowia pacjenta, unikając nadmiernego obciążania. Dobrze dobrane ćwiczenia zapobiegają nasileniu objawów. Regularne ćwiczenia na stawy przy RZS to ważna strategia umożliwiająca kontrolę choroby i złagodzenie bólu. Odpowiednio dobrana aktywność fizyczna pomaga zredukować ból i sztywność, a także minimalizuje ryzyko zachorowania na inne schorzenia towarzyszące przewlekłemu stanowi zapalnemu.

Systematyczna, umiarkowana aktywność fizyczna wpływa pozytywnie na poprawę funkcji stawów u chorych na RZS. Ćwiczenia stanowią istotne uzupełnienie leczenia farmakologicznego, a połączone z właściwą dietą w RZS – mogą wspomóc uzyskanie remisji oraz obniżyć tkliwość (i inne uciążliwe objawy). Pamiętaj – unikaj obciążania kręgosłupa, ponieważ choroba wpływa na kondycję wszystkich stawów w organizmie. Należy ograniczyć unoszenie większych ciężarów i wykonywanie gwałtownych ruchów. Nie masz pewności, czy potrafisz dobrze wykonać ćwiczenie? Umów się na wizytę u fizjoterapeuty, który zademonstruje prawidłowe wykonywanie ćwiczeń.

Regularne rozciąganie pomaga w utrzymaniu elastyczności stawów i zmniejsza sztywność. Możesz wykonywać delikatne ćwiczenia rozciągające, takie jak:​

• Rozciąganie mięśni łydki – stań naprzeciwko ściany, oprzyj dłonie na wysokości ramion. Jedną nogę ustaw bliżej ściany, a drugą wyprostuj do tyłu, stawiając stopę płasko na podłodze. Pochyl się do przodu, czując rozciąganie w łydce wyprostowanej nogi. Utrzymaj pozycję przez 15-30 sekund, a następnie zmień nogę.​
• Rozciąganie mięśni przedramienia – wyciągnij przed siebie ramię, dłoń skierowana w dół. Drugą ręką delikatnie naciśnij na wierzch dłoni, rozciągając przedramię. Przytrzymaj przez 15-30 sekund, a następnie zmień rękę.​

Wzmacnianie mięśni wokół stawów pomaga w ich stabilizacji i zmniejsza obciążenie obszarów dotkniętych RZS. Przykładowe ćwiczenia:​

• Wzmacnianie mięśni czworogłowych uda – usiądź na krześle, stopy płasko na podłodze. Wyprostuj jedno kolano, unosząc stopę do poziomu biodra. Utrzymaj przez 5 sekund, a następnie powoli opuść. Powtórz 10 razy na każdą nogę.​
• Wzmacnianie mięśni ramion – trzymając lekkie hantle lub butelki z wodą, unieś ramiona na boki do wysokości ramion. Utrzymaj przez 2 sekundy, a następnie powoli opuść. Wykonaj 10-15 powtórzeń.​

Stres może nasilać objawy RZS, dlatego techniki relaksacyjne są ważnym elementem terapii. Przykładowe ćwiczenie:​

• Głębokie oddychanie – usiądź lub połóż się w wygodnej pozycji. Zamknij oczy i skup się na oddechu. Weź głęboki wdech przez nos, licząc do czterech, następnie zrób wydech przez usta, również licząc do czterech. Powtórz 10 razy.​

Ćwiczenia na stawy w przebiegu RZS możesz wykonywać samodzielnie, w zaciszu domowym. Oto kilka skutecznych ćwiczeń:

• Ćwiczenia izometryczne rąk – usiądź przy stole, dłonie oprzyj na blacie. Przyciskaj dłonie do powierzchni stołu przez 5 sekund, następnie rozluźnij mięśnie na kilka sekund. Powtarzaj ćwiczenie około 10 razy.
• Zginanie palców dłoni – wyciągnij dłonie przed siebie, powoli zginaj i prostuj palce, wykonując ruchy płynnie. Powtórz 15-20 razy, kilka razy dziennie. Ćwiczenie łagodzi sztywność i poprawia ruchomość stawów palców.
• Ćwiczenia wzmacniające kolana – usiądź na krześle, unieś stopę lekko nad podłogę i wyprostuj nogę w kolanie. Wytrzymaj kilka sekund, a następnie opuść nogę. Powtórz ćwiczenie po 10 razy na każdą kończynę.

Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów wymaga zintegrowanego podejścia, obejmującego terapię farmakologiczną, fizjoterapię oraz rehabilitację. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są stosowane w celu łagodzenia bólu i obrzęku, jednak ich długotrwałe stosowanie może wiązać się z działaniami niepożądanymi. Dlatego konieczne jest uzupełnienie leczenia farmakologicznego o metody fizjoterapeutyczne i rehabilitacyjne, które koncentrują się na utrzymaniu ruchomości, wzmocnieniu mięśni wokół nich oraz poprawie jakości życia.​

Fizykoterapia stanowi ważny komponent kompleksowego leczenia RZS. Metody takie jak ultradźwięki, pole magnetyczne czy krioterapia mogą skutecznie redukować stan zapalny, łagodzić ból oraz poprawiać funkcję stawów. Badania wskazują, że regularne stosowanie fizykoterapii przyczynia się do zredukowania symptomów choroby oraz zwiększenia jakości życia pacjentów. Warto jednak pamiętać, że fizykoterapia powinna być dostosowana indywidualnie do potrzeb pacjenta i prowadzona pod nadzorem wykwalifikowanego fizjoterapeuty.​

Rehabilitacja odgrywa ważną rolę w leczeniu RZS. Pomaga w utrzymaniu sprawności fizycznej oraz zapobieganiu postępowi choroby. Ćwiczenia fizyczne, takie jak ćwiczenia zakresu ruchu, wzmacniające oraz aerobowe, są zalecane w celu polepszenia funkcji stawów, zwiększenia siły mięśniowej i ogólnej kondycji fizycznej. Regularna aktywność fizyczna przyczynia się także do redukcji stanu zapalnego oraz poprawie samopoczucia pacjentów z RZS. Ważne jest, aby program rehabilitacyjny był indywidualnie dostosowany do możliwości i potrzeb, z uwzględnieniem aktualnego stanu zdrowia oraz ewentualnych przeciwwskazań.​

Edukacja na temat choroby, jej przebiegu oraz dostępnych metod leczenia jest nieodzownym elementem kompleksowej terapii RZS. Świadomość własnego stanu zdrowia oraz umiejętność zarządzania symptomami choroby poprawiają komfort życia pacjenta. Ponadto, wsparcie psychospołeczne, takie jak udział w grupach wsparcia czy terapia psychologiczna, może pomóc w radzeniu sobie z wyzwaniami związanymi z przewlekłą chorobą, jaką jest RZS.

Ćwiczenia na RZS są korzystne, ale istnieją sytuacje, kiedy należy ich unikać. Przeciwwskazaniem są stany zaostrzenia choroby, nasilony stan zapalny z obrzękiem i bólem oraz świeże urazy. W takich przypadkach warto najpierw skonsultować się z reumatologiem lub fizjoterapeutą, który pomoże dostosować intensywność aktywności do Twoich możliwości. Ćwiczenia o wysokiej intensywności są niewskazane.

Ćwiczenia są istotne w leczeniu oraz zapobieganiu dalszym uszkodzeniom stawów. Regularna aktywność fizyczna w połączeniu z rehabilitacją oraz odpowiednią dietą pozwoli Ci zmniejszyć objawy bólowe, utrzymać sprawność ruchową i poprawić jakość funkcjonowania. Zawsze jednak pamiętaj, że rodzaj i intensywność ćwiczeń powinien określić Twój fizjoterapeuta. Bazując na Twoim aktuanym stanie zdrowia i informacjach dotyczących przebiegu choroby, fizjoterapeuta dostosuje aktywność do aktualnego stanu zdrowia. Dzięki systematyczności oraz odpowiednio dobranym ćwiczeniom możesz aktywnie zarządzać swoją chorobą i znacząco poprawić komfort życia.