Niestabilność kolana (uciekające kolano) – przyczyny i leczenie

Niestabilność stawu kolanowego, potocznie nazywana uciekającym kolanem, to stan, w którym kolano traci zdolność do utrzymania prawidłowej pozycji i kontroli ruchu. Osoby z tym schorzeniem często doświadczają uczucia uciekania lub chwiejności stawu podczas chodzenia, biegania czy wchodzenia po schodach. Jest to wynik zaburzenia funkcji struktur stabilizujących kolano takich jak więzadła, mięśnie, chrząstki czy torebka stawowa.

W przypadku takiego schorzenia jak niestabilność kolana, stopnie zaawansowania są następujące:

– pierwszy oznacza, że ruchomość w obrębie stawu jest prawidłowa i można uprawiać sport i aktywność fizyczną bez ograniczeń,
– drugi oznacza nieznaczną wiotkość w stawie kolanowym. Pojawia się ból w trakcie intensywniejszej aktywności,
– trzeci jest związany ze skręceniami czy zwichnięciami, które często się powtarzają. Występować mogą tutaj krwiaki i wysięki. Okresowe bóle ograniczają aktywność,
– czwarty mówi o patologii w obrębie stawu kolanowego. Pojawiają się problemy z wchodzeniem po schodach i brak możliwości podjęcia większego wysiłku. Do tego też często możliwe są wysięki i zwichnięcia,
– piąty to ciężka niestabilność, w której konieczne jest używanie kul lub aparatu ortopedycznego. Nie można podejmować w tym wypadku żadnej aktywności fizycznej.

Luźne kolano można sklasyfikować w zależności od uszkodzonych struktur oraz kierunku zaburzenia stabilności:

– niestabilność przednia – wynika z uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego (ACL). Objawia się trudnościami z chodzeniem, zwłaszcza po schodach, oraz uczuciem uciekania kolana podczas gwałtownych ruchów,

– niestabilność tylna – spowodowana zepsutym więzadłem krzyżowym tylnym (PCL). Często pojawia się w wyniku urazów, gdzie dochodzi do uderzenia w przednią część kolana. Objawy obejmują trudności w utrzymaniu równowagi i ból w tylnej części stawu kolanowego,

– niestabilność przyśrodkowa kolana – związana ze osłabieniem więzadła pobocznego przyśrodkowego (MCL). Objawia się uczuciem chwiejności, zwłaszcza podczas chodzenia po nierównym terenie,

– niestabilność boczna – dotyczy uszkodzenia więzadła pobocznego bocznego (LCL). Objawia się podobnie jak niestabilność przyśrodkowa, ale w tym wypadku pojawia się uciekające kolano w bok,

– niestabilność rotacyjna – najbardziej złożony rodzaj niestabilności, wynikający z kombinacji uszkodzeń więzadeł i struktur mięśniowych. Polega na zaburzeniu kontroli ruchów skrętnych kolana, co często prowadzi do uczucia przekręcenia stawu podczas aktywności fizycznej.

Wypadające kolano może mieć wiele przyczyn.

– Urazy więzadeł – wypadanie kolana ze stawu spowodowane jest zerwaniem lub naciągnięcie więzadeł krzyżowych przednich (ACL) i tylnych (PCL).
– Uszkodzenia łąkotek i chrząstki stawowej – urazy te mogą prowadzić do zaburzeń stabilności stawu.
– Przeciążenia i mikrourazy – powstające podczas intensywnego biegania, skakania czy pracy fizycznej mogą osłabiać struktury stabilizujące kolano.
– Zaburzenia biomechaniczne – takie jak koślawość kolan, szpotawość kolan, płaskostopie czy asymetria długości nóg mogą predysponować do niestabilności stawu.
– Osłabienie mięśni – słaba siła mięśni, które stabilizują kolano, może powodować, że kolano ucieka do środka lub na boki.
– Choroby zwyrodnieniowe i stany zapalne – na przykład reumatoidalne zapalenie stawów; mogą prowadzić do osłabienia struktur stabilizujących kolano.

Jeśli odczuwasz brak stabilności kolana, wybierz się do ortopedy lub fizjoterapeuty. Leczenie tego schorzenia zależy głównie od stopnia uszkodzenia struktur stawowych oraz przyczyny problemu. Zachowawcze może obejmować farmakoterapię, czyli stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz fizjoterapię. Niekiedy zalecane są także ortezy i stabilizatory, które pomagają zmniejszyć niestabilność przez mechaniczne wsparcie stawu. Leczenie zachowawcze obejmuje także zmianę stylu życia, czyli unikanie aktywności zwiększających ryzyko kontuzji, redukcję masy ciała i odpowiednią dietę wspierającą zdrowie stawów.

Dobrym pomysłem może być też laseroterapia, wspomagająca leczenie różnych problemów związanych ze stawem kolanowym. Jest to metoda fizykoterapii wykorzystująca światło laserowe o określonej długości fali, które przenika przez tkanki i wywołuje szereg korzystnych efektów terapeutycznych.

Jeśli problemem są poważne uszkodzenia więzadeł, przewlekłe niestabilności lub nawracające urazy, konieczne może być leczenie operacyjne. Najczęściej wykonywane zabiegi to artroskopia kolana, rekonstrukcja więzadeł, a w zaawansowanych przypadkach – osteotomia lub endoprotezoplastyka.

Rehabilitacja odgrywa niebagatelną rolę w przywróceniu funkcji kolana i zapobieganiu dalszym kontuzjom. Proces rehabilitacji obejmuje na początku redukcję bólu i obrzęku za pomocą krioterapii i terapii manualnej. Następnie stopniowo wprowadza się ćwiczenia wzmacniające mięśnie uda (zwłaszcza czworogłowego) i mięśnie stabilizujące kolano. W kolejnym etapie rehabilitacja skupia się na poprawie koordynacji i propriocepcji poprzez ćwiczenia dynamiczne na przykład balans na niestabilnym podłożu.

Niezależnie od tego, czy kolano ucieka na bok, czy do środka, regularne wykonywanie odpowiednich ćwiczeń pomoże Ci wzmocnić mięśnie otaczające kolano i zapobiegnie nieprawidłowościom.

– Prostowanie nogi w siadzie – usiądź na krześle i prostuj nogę do pełnego wyprostu, utrzymując napięcie mięśni przez kilka sekund. Ćwiczenie wzmacnia mięsień czworogłowy uda, co pomaga w stabilizacji kolana i poprawia jego funkcję wyprostu.

– Przysiady z gumą oporową – załóż gumę oporową nad kolana, stań w lekkim rozkroku i wykonuj przysiady, utrzymując kolana w linii z biodrami i stopami. Dzięki temu wzmocnisz mięśnie ud, pośladków oraz poprawisz stabilność kolana.

– Mostek biodrowy – leżąc na plecach, unieś biodra, angażując mięśnie pośladkowe i uda. To ćwiczenie wzmacnia mięśnie pośladkowe, mięśnie tylnej części uda oraz poprawia stabilność miednicy i kolan.

– Stanie na jednej nodze – stań na jednej nodze, starając się utrzymać równowagę przez kilkanaście sekund. Możesz utrudnić ćwiczenie, zamykając oczy lub używając poduszki sensorycznej. W ten sposób wzmocnisz mięśnie stabilizujące kolano.

– Ćwiczenia z wykorzystaniem piłki gimnastycznej – połóż stopę na piłce gimnastycznej i delikatnie wykonuj ruchy kolanem w różnych kierunkach, starając się utrzymać równowagę. Ćwiczenie angażuje mięśnie stabilizujące kolano, poprawia kontrolę ruchu i wzmacnia głębokie struktury stawu.

Wiesz już, co oznacza uciekające kolano. Chcąc zachować prawidłowe funkcje stawu kolanowego, warto przy pierwszych objawach wybrać się do specjalisty. Sprawdzi Twój stopień niestabilności, przeprowadzi diagnostykę i podpowie, co w Twoim wypadku będzie najlepszym rozwiązaniem.