Test Thomasa – kiedy i jak go wykonać? Czym jest objaw Thomasa?

Każdy fizjoterapeuta i ortopeda zna test Thomasa. To niezwykle szybkie badanie diagnostyczne, które jest w stanie określić o obecności przykurczu zginaczy stawu biodrowego.

Objaw Thomasa został opisany przez Hugh Owena Thomasa (1834–1891), walijskiego ortopedę i chirurga, który uznawany jest za jednego z pionierów nowoczesnej ortopedii. Thomas pochodził z rodziny o tradycjach medycznych – jego ojciec również był znanym lekarzem specjalizującym się w leczeniu chorób układu mięśniowo-szkieletowego.

Hugh Owen Thomas wprowadził wiele innowacji do praktyki medycznej, w tym różnorodne techniki leczenia schorzeń ortopedycznych oraz urządzenia takie jak szyna Thomasa – stosowana do stabilizacji złamań kończyn dolnych. Objaw, który dziś znamy jako objaw Thomasa, został przez niego opisany jako metoda diagnostyczna pomagająca w wykrywaniu przykurczu zginaczy biodra, co było szczególnie istotne w leczeniu gruźlicy stawu biodrowego powszechnej w tamtych czasach.

Mimo rozwoju zaawansowanych metod obrazowania takich jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa, warto wykonać test Thomasa, który pozostaje ważny, elementem badania klinicznego. Jego zaletą jest prostota oraz możliwość uzyskania natychmiastowych informacji o stanie mięśni i stawów biodrowych pacjenta.

Głównym celem testu Thomasa jest wykrycie przykurczu zginaczy stawu biodrowego, w szczególności mięśnia biodrowo-lędźwiowego (musculus iliopsoas). Mięsień ten odgrywa kluczową rolę w zginaniu biodra, stabilizacji miednicy oraz utrzymaniu prawidłowej postawy ciała. Jego przykurcz może prowadzić do szeregu problemów, do których należy:

– ból w okolicy biodra,
– ograniczenie zakresu ruchu,
– trudności w chodzeniu i siadaniu,
– przewlekłe napięcie w dolnym odcinku pleców.

Oprócz wykrywania przykurczów test Thomasa wykonuje się do oceny elastyczności mięśni zginaczy biodra. W szczególności badaniu poddawany jest mięsień prosty uda, mięsień biodrowo-lędźwiowy oraz mięsień naprężacz powięzi szerokiej.

Nadmierna lordoza lędźwiowa, czyli przesadne wygięcie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, jest często związana z obecnością przykurczu zgięciowego. Mięsień biodrowo-lędźwiowy, będący jednym z głównych stabilizatorów miednicy, w przypadku nadmiernego napięcia powoduje przodopochylenie miednicy, co prowadzi do zwiększenia krzywizny lędźwiowej.

Test Thomasa służy do oceny identyfikacji przykurczu mięśni, który może wpływać na wadliwą postawę, a dokładnie prowadzić do krzywizny kręgosłupa. Stanowi również ważną ocenę stopnia napięcia mięśniowego i jego wpływu na ustawienie miednicy. Dzięki niemu terapeuta może sprawdzić wielkość przykurczu, a następnie dobrać odpowiednie ćwiczenia korekcyjne mające na celu przywrócenie prawidłowej postawy.

To jeszcze nie wszystko: test Thomasa jest również niezastąpionym narzędziem w monitorowaniu postępów rehabilitacji. Pacjenci po urazach, operacjach biodra lub kręgosłupa, a także cierpiący na przewlekłe schorzenia takie jak choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego czy rwa kulszowa, mogą korzystać z tego testu, aby ocenić skuteczność stosowanych terapii.

Interpretacja wyniku testu Thomasa zależy od reakcji pacjenta podczas badania. Wynik ujemny (brak objawu Thomasa) jest wtedy, gdy wyprostowana noga pozostaje na kozetce, a biodro nie wykazuje oznak przykurczu. Wynik dodatni wskazujący na objaw Thomasa pojawia się, gdy noga uniesie się z kozetki, a pacjent czuje przykurcz w pachwinie. 

Jeśli oprócz uniesienia uda występuje zwiększenie przodopochylenia miednicy i lordozy lędźwiowej, może to świadczyć o znaczącym przykurczu. Wtedy należy rozszerzyć diagnostykę o dalsze badania i niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. 

Test Thomasa jest skutecznym narzędziem diagnostycznym, które pomaga sprawdzić elastyczność mięśni odpowiedzialnych za zginanie stawu biodrowego. Regularne wykonywanie tego testu może być pomocne w monitorowaniu postępów terapii oraz w profilaktyce problemów z układem ruchu.