Objaw Duchenne a – na co wskazuje i jak go sprawdzić?

Test Duchenne'a znany również jako objaw Duchenne'a to badanie diagnostyczne, które pozwala ocenić osłabienie mięśnia pośladkowego średniego, odpowiedzialnego za stabilizację miednicy podczas chodu. 

Charakterystycznym objawem postępu choroby jest pochylenie tułowia w stronę nogi podporowej podczas chodzenia lub stania na jednej nodze obserwowany u osób cierpiących na dystrofię mięśniową. Jest to kompensacyjna reakcja organizmu na osłabienie mięśni, które nie są w stanie prawidłowo utrzymać miednicy w poziomie.

Test Duchenne’a został opracowany przez francuskiego neurologa Guillaume’a Duchenne’a w XIX wieku. Był on pionierem w badaniach nad dystrofiami mięśniowymi i funkcjonowaniem układu mięśniowego, który zmienił podejście do rehabilitacji pacjentów. Dziś test Duchenne'a na stale zagościł w fizjoterapii i rehabilitacji.

Wykonanie testu Duchenne'a jest szczególnie zalecane w przypadku pacjentów prezentujących objawy dysfunkcji układu mięśniowego i nerwowego, które mogą prowadzić do zaburzeń chodu i postawy. 

Wskazania do przeprowadzenia testu Duchenne’a to między innymi trudności w chodzeniu i zaburzenia równowagi. Na to badanie powinni się udać pacjenci skarżący się na chód kaczkowaty, niestabilność miednicy lub asymetrię ruchów kończyn dolnych. Wynik testu może wykazywać osłabienie mięśni biodrowych, a późniejsza rehabilitacja przyczynić się do poprawy mobilności i znacząco poprawić jakość życia osób oraz maksymalnie wydłużyć ich samodzielność w codziennym funkcjonowaniu.

Ból lub osłabienie w okolicy bioder i pośladków to kolejny powód, dla którego należy wykonać to badanie. Niewydolność mięśnia pośladkowego średniego prowadzi do kompensacyjnych mechanizmów ruchowych, które mogą skutkować przeciążeniami innych struktur anatomicznych, generując dolegliwości bólowe.

Test Duchenne’a jest kluczowy także diagnostyce postępujących chorób nerwowo-mięśniowych, takich jak dystrofia mięśniowa Duchenne’a i Beckera. W tych przypadkach osłabienie stabilizatorów miednicy jest jednym z pierwszych objawów zaburzeń motorycznych. Osoby cierpiące na tę chorobę bardzo często nie wiedzą, że dobór odpowiedniego leczenia i rehabilitacji może przynieść ulgę w bólu.

To jeszcze nie koniec zaleceń: neuropatie, uszkodzenia nerwu pośladkowego górnego, stwardnienie rozsiane, porażenia połowicze oraz inne schorzenia neurodegeneracyjne mogą prowadzić do osłabienia mięśni stabilizujących miednicę. Rozpoznanie objawu Duchenne'a pozwala na ich wczesną detekcję i ocenę stopnia dysfunkcji, co może znacząco poprawić jakość życia pacjentów i ich rodzin.

Ocena funkcji mięśni biodrowych jest także istotnym elementem rehabilitacji pacjentów po endoprotezoplastyce stawu biodrowego, rekonstrukcjach więzadłowych oraz po złamaniach miednicy czy kości udowej w celu wzmocnienia mięśni.

Prawidłowy wynik testu Duchenne’a oznacza, że pacjent jest w stanie utrzymać miednicę w stabilnej pozycji podczas stania na jednej nodze, bez jej opadania lub nadmiernych kompensacji ruchowych. Wszelkie odchylenia od tej normy mogą świadczyć o dysfunkcji układu mięśniowo-szkieletowego lub neurologicznego.

Najbardziej charakterystycznym nieprawidłowym wynikiem testu jest opadanie miednicy po stronie kończyny uniesionej. Zjawisko to wskazuje na niewydolność mięśnia pośladkowego średniego po stronie kończyny podporowej, który nie jest w stanie utrzymać miednicy w poziomie. Ten charakterystyczny sposób wstawania jest określany jako chód Trendelenburga.

Możliwe przyczyny nieprawidłowego wyniku testu Duchenne’a to również:

– osłabienie mięśni pośladkowych średnich – dysfunkcja może wynikać z braku aktywności fizycznej, przewlekłych przeciążeń, zmian degeneracyjnych lub zaniku mięśniowego w przebiegu różnych chorób,

– uszkodzenie nerwu pośladkowego górnego – uszkodzenie na przykład w wyniku urazu, zabiegu chirurgicznego lub ucisku (na przykład przez krwiak), prowadzi do osłabienia stabilizacji miednicy i manifestuje się dodatnim wynikiem testu,

– zaburzenia biomechaniki stawu biodrowego – Patologie takie jak dysplazja stawu biodrowego, zwyrodnienia, zwichnięcia czy powikłania po endoprotezoplastyce,

– postępująca dystrofia mięśniowa – Choroby nerwowo-mięśniowe, w tym dystrofia mięśniowa Duchenne’a, prowadzą do stopniowej utraty siły mięśniowej w codziennym życiu,

– inne schorzenia neurologiczne – Stwardnienie rozsiane, udary mózgu, porażenie połowicze czy choroby neurodegeneracyjne mogą wpływać na funkcję mięśni odpowiedzialnych za stabilizację bioder i prowadzić do objawów obserwowanych w teście Duchenne’a.

Pozytywny wynik testu Duchenne’a wymaga dalszej diagnostyki w celu określenia przyczyny osłabienia mięśniowego lub zaburzeń neurologicznych. W zależności od wyników dodatkowych badań (na przykład elektromiografii, rezonansu magnetycznego, testów funkcjonalnych), możliwe jest wdrożenie odpowiedniego leczenia, obejmującego rehabilitację, terapię manualną, farmakoterapię lub interwencję chirurgiczną.

Niezmiernie ważna jest rehabilitacja pacjentów z objawem Duchenne'a, która skupia się na ćwiczeniach wzmacniających mięśnie pośladkowe. Kluczowe znaczenie we wzmocnieniu tych partii ciała jest zastosowanie dodatkowych akcesoriów do ćwiczeń – gum oporowych, piłek rehabilitacyjnych czy poduszek sensomotorycznych. 

Doświadczeni fizjoterapeuci stosują także zaawansowane techniki fizjoterapeutyczne oraz terapie wspomagające, do których zalicza się kinezyterapia, elektrostymulacja czy hydroterapia. 

Podsumowując, test Duchenne'a jest ważnym wskaźnikiem w diagnostyce różnych schorzeń. Zrozumienie tego objawu, wdrożenie nowoczesnych technik rehabilitacyjnych oraz holistyczne podejście do pacjenta może znacząco poprawić jakość życia osób cierpiących na dystrofię mięśniową. Jak sam widzisz, leczenie objawu Duchenne'a jest możliwe i warto to robić, aby poprawić zakres ruchu. Już dziś wybierz innowacyjne metody leczenia dostosowane do indywidualnych potrzeb.