Zastanawiasz się, o czym świadczy objaw Lasegue'a? W jakich wypadkach robiony jest test? Sprawdź, jak wykonać badanie i co oznacza wynik dodatni.
Dolegliwości krzyżowo-lędźwiowe i promieniujące do nogi to częsty problem, który może wynikać z ucisku nerwu kulszowego. Objaw Lasegua pozwala ocenić, czy ból pojawia się na skutek nacisku struktur nerwowych. Sprawdź, jak wykonuje się test.
Test różnicujący Lasegue’a to jedno z podstawowych badań diagnostycznych stosowanych w rozpoznawaniu schorzeń związanych z układem nerwowym. Polega na uniesieniu kończyny dolnej i ocenie reakcji organizmu, co pozwala na wykrycie ewentualnych nieprawidłowości związanych z nerwami obwodowymi. Jest to test stosunkowo prosty do wykonania, niewymagający specjalistycznego sprzętu, a jego wynik może dostarczyć cennych informacji na temat stanu pacjenta.
Badanie wykonuje się przede wszystkim w diagnostyce pacjentów z bólem krzyżowo-lędźwiowym oraz w razie dolegliwości promieniujących do nogi. Jest szczególnie przydatne w podejrzeniu rwy kulszowej, czyli zespołu objawów wynikających z ucisku na nerw kulszowy, najczęściej spowodowanego dyskopatią lub zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa. Może być również stosowany w ocenie innych schorzeń neurologicznych i ortopedycznych, takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, radikulopatia czy uszkodzenia korzeni nerwowych.
Badanie przeprowadza się u pacjentów skarżących się na przewlekły lub ostry ból w dolnym odcinku kręgosłupa, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu drętwienie, mrowienie lub osłabienie nogi. Jest także wykorzystywane w różnicowaniu bólu o podłożu neurogennym i mięśniowo-szkieletowym. Test Lasegue’a może być częścią standardowego badania neurologicznego, zwłaszcza w przypadkach, gdy istnieje podejrzenie ucisku na struktury nerwowe w obrębie kręgosłupa, co może prowadzić do zaburzeń ruchowo-czuciowych odpowiadających zajętemu korzeniowi.
Badanie przeprowadza się następująco.
1. Pozycja pacjenta – pacjent znajduje się w pozycji leżącej na plecach na twardym podłożu na przykład na macie do ćwiczeń, w pozycji wyprostowanej i zrelaksowanej. Nogi prostuje się stawach kolanowych i biodrowych.
2. Unoszenie kończyny – osoba badająca jedną ręką stabilizuje miednicę pacjenta, aby zapobiec kompensacyjnym ruchom. Drugą ręką powoli unosi wyprostowaną kończynę dolną pacjenta, unosząc ją w kierunku sufitu (zginanie w stawie biodrowym przy wyprostowanym kolanie).
3. Obserwacja reakcji pacjenta – w trakcie unoszenia kończyny lekarz zwraca uwagę na moment wystąpienia bólu, jego lokalizację oraz charakter (czy ból promieniuje wzdłuż nerwu kulszowego, wzdłuż nogi do bocznej części powierzchni uda, łydki, czy aż do dołu podkolanowego).
4. Modyfikacje testu – w celu potwierdzenia neurogennego charakteru bólu można wykonać test Bragarda: po osiągnięciu kąta, w którym pojawia się ból, opuszcza się nogę o kilka stopni, a następnie wykonuje grzbietowe zgięcie stopy. Nasilenie bólu sugeruje podrażnienie nerwu kulszowego.
5. Powtórzenie testu na drugiej kończynie – badanie wykonuje się również na drugiej nodze w pozycji leżącej, ponieważ ból może być wywołany także przez napięcie struktur nerwowych po stronie przeciwnej (tak zwany skrzyżowany objaw Lasegue’a).
Interpretacja wyników testu Lasegue’a opiera się na ocenie momentu pojawienia się bólu oraz jego charakteru. Dodatni wynik testu oznacza, że w trakcie unoszenia wyprostowanej nogi pacjent odczuwa ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, pośladku lub tylnej części uda, często promieniujący do łydki lub stopy. Wskazuje to na podrażnienie korzeni nerwowych na poziomie kręgosłupa lędźwiowego, na przykład przez przepuklinę dysku lub zmiany zwyrodnieniowe. Im wcześniej pojawia się dolegliwość bólowa (przy niższym kącie uniesienia nogi), tym większe jest prawdopodobieństwo istotnej neuropatii lub silnego ucisku na struktury nerwowe.
Ujemny wynik testu oznacza brak bólu podczas unoszenia kończyny, co sugeruje, że nerw kulszowy nie jest podrażniony, a dolegliwości bólowe mogą mieć inne podłoże, na przykład mięśniowo-szkieletowe. Niekiedy występuje także tak zwany objaw Laseguea skrzyżowany, gdy podnoszenie zdrowej nogi wywołuje ból po stronie przeciwnej – wskazuje on na bardziej nasilony ucisk na struktury nerwowe i może sugerować poważniejsze zmiany w obrębie kręgosłupa. W przypadku wątpliwości test warto uzupełnić innymi badaniami klinicznymi lub obrazowymi, aby dokładniej określić przyczynę dolegliwości.
W łagodniejszych przypadkach, gdy ból wynika z niewielkiego podrażnienia nerwu kulszowego, stosuje się leczenie zachowawcze. Obejmuje ono odpoczynek, unikanie przeciążeń kręgosłupa oraz farmakoterapię, taką jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i leki przeciwbólowe w celu zmniejszenia napięcia mięśniowego. Dodatkowo, by zmniejszyć ból, mogą być stosowane zastrzyki sterydowe w okolicę dotkniętych struktur nerwowych. Bardzo ważnym elementem leczenia jest rehabilitacja, obejmująca ćwiczenia wzmacniające mięśnie przykręgosłupowe i stabilizujące odcinek lędźwiowo-krzyżowy, a także wizyty u fizjoterapeuty, oferujące zabiegi przeciwbólowe, masaże czy elektroterapię.
W przypadkach, gdy ból jest przewlekły, nasilony lub nie ustępuje pomimo leczenia zachowawczego i fizjoterapii, konieczna może być bardziej zaawansowana diagnostyka obrazowa, na przykład rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (CT), aby ocenić stopień uszkodzenia struktur kręgosłupa. Jeśli wykryty zostanie znaczny ucisk na nerw kulszowy, na przykład przez przemieszczony fragment jądra miażdżystego, rozważa się leczenie interwencyjne, takie jak blokady nerwowe czy minimalnie inwazyjne zabiegi neurochirurgiczne.
W przypadku skrzyżowanego objawu leczenie wymaga szczególnej ostrożności, gdyż może wskazywać między innymi na zaawansowaną przepuklinę krążka międzykręgowego z uciskiem na rdzeń lub korzenie po przeciwnej stronie. W takich przypadkach konieczne jest precyzyjne dobranie terapii, aby nie nasilić dolegliwości. Początkowo stosuje się leczenie zachowawcze, obejmujące farmakoterapię, odpoczynek oraz indywidualnie dopasowaną rehabilitację. W przypadkach, gdy objawy są nasilone lub dochodzi do pogłębiających się zaburzeń neurologicznych, konieczne może być chirurgiczne usunięcie uciskającego fragmentu krążka międzykręgowego i przywrócenie prawidłowej funkcji nerwów.
Objaw Lasègue'a pomaga w identyfikacji problemu z nerwem kulszowym i jego przyczyn. Odpowiednie leczenie, dostosowane do stopnia zaawansowania dolegliwości, pozwala złagodzić ból i poprawić komfort życia pacjenta.
